header handjes

Magrafica – tekenen aan democratie

Dossier: Onder één hoedje

Waar sociaal-cultureel engagement en grafische kunst elkaar ontmoeten, ontstaat een bijzonder experiment. Met Magrafica blaast het Masereelfonds, samen met verschillende kunstacademies en ondersteund door Kunstwerkt, de geest van Frans Masereel nieuw leven in. Kunstenaars, studenten en liefhebbers worden uitgedaagd om via grafische technieken hun visie op democratie te verbeelden. Magrafica omarmt artistieke expressie, maar ook participatie en maatschappelijk engagement. Twee kernwaarden die zowel het amateurkunstenveld als het sociaal-cultureel werk verbinden. Magrafica sluit aan bij de amateurkunstensector - waar creativiteit en gemeenschapsvorming hand in hand gaan - en weerspiegelt tegelijk de sociaal-culturele traditie van het Masereelfonds, waarin kunst en cultuur vaak een middel zijn geweest tot dialoog en democratisch burgerschap. 

Magrafica 25 Insta Gent
Masereels houtsneden ademen sociale betrokkenheid en scherpe maatschappijkritiek. Dat gedachtengoed vormt de kern van Magrafica: kunst als een manier van denken, als een dialoog over vrijheid, macht en menselijke waardigheid. Met Magrafica wil het Masereelfonds mensen samenbrengen rond het thema democratie. Een onderwerp dat vandaag meer dan ooit vragen oproept, inspireert en uitdaagt. Onder het motto ‘Alles is politiek’ nodigde Masereelfonds kunstenaars, studenten en kunstliefhebbers uit om zich te laten inspireren door Masereels houtsneden en ideeën, en om die met eigentijds grafisch werk te herinterpreteren in het licht van de huidige maatschappelijke vraagstukken. Het project prikkelt toeschouwers tot reflectie, verbeelding en artistieke dialoog. Magrafica creëert ruimte waar verschillende stemmen en interpretaties naast elkaar kunnen bestaan. Net zoals bij Masereel, die met zijn werk reageerde op maatschappelijk onrecht.
Het project brengt niet alleen uiteenlopende grafische technieken, maar ook verschillende verhalen en perspectieven samen. Deelnemers delen ervaringen, experimenten en ontdekken hoe kunst vandaag nog steeds een krachtig instrument kan zijn om maatschappelijke thema’s te verkennen en bespreekbaar te maken.

Wat betekent democratie vandaag? Hoe verhoudt het idee zich tot de werkelijkheid? En kan kunst daarop een antwoord geven? Met die vragen trokken kunstenaars en studenten uit Antwerpen, Brussel en Gent de ateliers in. Ze werkten met lino- en houtsnede, houtgravure, ets, zeefdruk… maar vooral met verbeelding en overtuiging.

Van idee tot expositie: kunstenaars aan het werk

Een deskundige jury beoordeelde de inzendingen op basis van artistieke kwaliteit, de inhoudelijke connectie met het thema democratie en de aansluiting bij Masereels traditie van grafiek. Voor de reizende tentoonstelling, die in 2025 en 2026 door Vlaanderen en Brussel zal trekken, werd een selectie van werken gemaakt. De overige inzendingen krijgen eveneens een plek, via een creatieve slideshow die het publiek op verschillende locaties kan ontdekken. Zo krijgen alle kunstenaars een kans om hun werk te tonen en wordt een breed spectrum van perspectieven op democratie zichtbaar.Na weken van experiment en uitwisseling kwamen de eerste resultaten samen in een tentoonstelling in het Klooster van de Grauwzusters in Antwerpen. Tussen 15 mei en 15 juni 2025 waren daar werken te zien van de makers die elk op hun manier democratie verbeeldden.
Magrafika 2

De vernissage van Magrafica in Antwerpen. Foto: Erik Eggermont

"Zoals Masereel vergeten stemmen in beeld bracht, willen wij ruimte creëren voor nieuwe generaties kunstenaars. We willen bijdragen aan de democratisering van het kunstenveld door niet-professionele en opkomende kunstenaars zichtbaarheid te geven. Hun werk - vaak nog ‘verstopt’ in het atelier krijgt een podium via een reizende tentoonstelling, een online platform en deze catalogus.”

          Leen van Waes, Directeur Masereelfonds

Magrafica reist verder

Na Antwerpen verplaatst het project zich naar Gent, waar op 4 november 2025 een nieuwe vernissage plaatsvindt in De Krook. De tentoonstelling loopt daar tot 4 januari 2026. Elke locatie maakt een eigen selectie, waardoor geen enkele tentoonstelling dezelfde is. De digitale inzendingen blijven bovendien deel uitmaken van de expo, zodat Magrafica blijft groeien als een levend geheel waarin analoge en digitale vormen elkaar versterken.

Een blik achter de schermen

Voor Magrafica werkt het Masereelfonds samen met studenten van stedelijke kunstacademies: de Academie voor Beeldende Kunst Gent (Deeltijds Kunstonderwijs), de Académie Royal des Beaux-Arts de Bruxelles (atelier Lithografie), KASK Antwerpen, KASKA Deeltijds Kunstonderwijs (Antwerpen) en RHoK Brussel. Het project wordt ondersteund door Kunstwerkt, MSK Gent, De Krook, de Universiteit Antwerpen en de Vlaamse Overheid.Fotograaf Erik Eggermont legde het creatieve proces van de kunstenaars vast in hun ateliers. 

“Het was een leuk project, met een fijne samenwerking met het Masereelfonds. Wij stonden in voor de open calls via onze website. Het was ook heel fijn om op die manier met nieuwe namen samen te werken.” 

          Zoë Hoornaert, Kunstwerkt 

Wat deelnemers leren en ervaren tijdens Magrafica

Voor een eerste editie overtrof de respons alle verwachtingen. Meer dan 130 inzendingen stroomden binnen, afkomstig van studenten, docenten, professionele kunstenaars en liefhebbers uit heel Vlaanderen en Brussel. Die grote interesse toont aan dat het thema democratie leeft.Ook het leerproces binnen de academies was waardevol. Docenten begeleidden hun studenten inhoudelijk en technisch, en hielpen hen hun ideeën te vertalen naar beeld. In veel ateliers groeide Magrafica uit tot een gesprek over wat democratie vandaag betekent en hoe verbeelding kan bijdragen aan kritisch burgerschap.Het project bewees dat de kracht van Magrafica niet alleen ligt in de uiteindelijke tentoonstelling, maar evenzeer in het proces dat eraan voorafgaat: het samen onderzoeken, uitwisselen en verbeelden. Die positieve dynamiek heeft al geleid tot nieuwe plannen. 

Hoe grafische kunst democratie zichtbaar maakt

Magrafica staat niet alleen in het teken van artistieke expressie, maar ook van participatie en maatschappelijk engagement. Twee kernwaarden die zowel het amateurkunstenveld als het sociaal-cultureel werk verbinden. Het brengt mensen samen die via grafische kunst nadenken over de samenleving en hun plaats daarin.In die zin sluit Magrafica aan bij de amateurkunstensector, waar creativiteit en gemeenschapsvorming hand in hand gaan. Tegelijk weerspiegelt het de sociaal-culturele traditie van het Masereelfonds, waarin kunst en cultuur vaak een middel zijn geweest tot dialoog en democratisch burgerschap.

“Met Magrafica willen we in de toekomst nog meer sectoroverschrijdend werken, o.a. tussen kunst, cultuur en onderwijs. We hopen jongeren en volwassenen via verbeelding aan te moedigen om samen na te denken en in dialoog te gaan over maatschappelijke thema’s zoals democratie.

          Leen van Waes, Directeur Masereelfonds

Zo groeit Magrafica uit tot meer dan een tentoonstelling: het is een leer- en ontmoetingsplek, waar kunst, onderwijs en burgerschap elkaar raken en inspireren.