En de besparingstrein, hij denderde voort
dinsdag 15 oktober 2019
De volgende jaren wordt de index niet volledig uitgekeerd. Da's een kaasschaaf. Vanaf volgend jaar schrapt de Vlaamse regering ook 6 procent op (bijna) alle subsidies. Da's een heftige besparing. Het is de zoveelste wagon van de besparingstrein sinds de Vlaamse regeringen zijn beginnen "snoeien om te groeien". Dat snoeien leidde intussen tot een verlies van tot wel de helft van de middelen.
De besparingstrein van amateurkunsten en sociaal-cultureel volwassenenwerk vertrok in 2010 en deed sindsdien meerdere stations aan. Akkoord, het is af en toe nodig om te herschikken, zelfs om te temporiseren of milderen. Maar wat de opeenvolgende besparingen aan verlies van potentieel veroorzaakten, is niet te becijferen. En dat voor sectoren die met beperkte budgetten vuur geven aan ruim 10.000.000 deelnames in sociaal-cultureel werk en de kunstpassie van meer dan 2 miljoen Vlamingen. We zetten even op een rijtje wanneer, waar en hoe het mes intussen al passeerde.
Amateurkunsten: min 23,15% and counting...
We lijsten enkele "downlights" op:
- in 2010 en 2011 schraapte de regering telkens 2.3 procent van de middelen van de organisaties. Toen heette dat nog een kaasschaaf. Sindsdien werd geregeld de index slechts gedeeltelijk uitgevoerd.
- in 2014 was er de eerste overdracht van de middelen interne staatshervorming, waar telkens 10 procent niet mee overging.
- 2015 was het jaar van stevige bijkomende besparingen: 5% op de middelen van de organisaties en 15% op het Forum voor Amateurkunsten en Zinnema.
- In 2017, bij de start van deze beleidsperiode, werd een projectlijn opgedoekt om de structurele middelen van sommige organisaties aan te passen. Een aantal andere organisaties verloor tegelijk een deel van de middelen om de herschikkingen mogelijk te maken.
- Vanaf 2019 vloeiden de middelen van het Forum voor Amateurkunsten weg uit de sector, richting het nieuwe Steunpunt Bovenlokale Cultuur.
- De tweede interne staatshervorming betekende ook een koude douche: de overdracht van de ex-provinciale middelen voor de nieuwe beleidslijn talentontwikkeling betekende een aderlating voor enkele subsectoren binnen amateurkunsten. Zo rekende Vlamo uit dat de middelen voor de orkesten ruim gehalveerd zijn. Straffe lokale spelers die ook door de provincies werden ondersteund, kunnen vandaag nergens meer terecht.
Zelfs als we de recentste maatregelen rond talentontwikkeling niet meetellen, becijferen we dat Vlaanderen op amper een decennium tijd het budget van de amateurkunstensector (ca 7,8 MIO) met 23,15 procent uitkleedde.
Sociaal-cultureel volwassenenwerk: tot de helft van de middelen kwijt
Ook hier de opvallendste maatregelen:- 2009 en 2010 waren nog de jaren van de voorzichtige, maar niet minder pijnlijke vingeroefeningen: niet indexeren van de subsidies, besparen op de ex-DAC-middelen,...
- Net zoals bij de amateurkunsten zullen de volgende jaren de subsidies nooit volledig worden geïndexeerd.
- Vanaf 2011 werden gerichte ravages in de sector georganiseerd. In dat jaar verloren de volkshogescholen, de bewegingen en Socius plots tot een kwart van hun middelen. Ook de etnisch-culturele federaties werden niet gespaard: min 16,5 % (dit werd in 2017 door de Vlaamse regering deels gecompenseerd). De overige werksoorten werden nog eens door de kaasschaaf gehaald. Ook de subsidielijn voor laboprojecten kende een vroegtijdig einde.
- In 2014 verdween 10% van de overgehevelde provinciale middelen uit de begrotingen van het sociaal-cultureel volwassenenwerk
- In 2015 gebeurden weer enkele bijkomende, gerichte ingrepen: zo'n 5% besparingen op de meeste werksoorten, een bijkomende besparing van 6% bij Socius en van 20% bij De Federatie. Uiteindelijk zullen beide organisaties -rekening houdend met aangekondigde bijkomende generieke besparing- tekenen voor een verlies van respectievelijk 34 en 33 procent sinds de start van de besparingstrein.
- In 2016, bij de start van de huidige beleidsperiode, werd het gros van de sector bovendien nog aangesproken voor wat een "solidariteitsbijdrage" werd genoemd.
De diverse maatregelen troffen soms de hele sector, soms bepaalde onderdelen ervan. Gedetailleerde berekeningen leren alleszins dat organisaties tussen de 13,4 en 47,3 procent van hun middelen hebben zien verdwijnen op amper 10 jaar tijd (zie grafiek).
Nooit bij de pakken blijven zitten
Noem het naïef, noem het gedreven door de passie van de honderdduizenden vrijwilligers, noem het de honger naar steeds meer impact op een straf en toekomstgericht samenleven, noem het wat je wil, maar onze organisaties blijven nooit lang bij de pakken zitten. Zij tonen ambitie, dat het anders en beter kan. Jij ook? Klik hier naar de pagina #MeestersInSamenleven en share mee. Wetenschappelijk onderzoek allerhande (klik hier en hier) onderstreept dat meer dan voldoende.
Wanneer volgt de Vlaamse regering? Maar nu echt voor écht?
Meer lezen over het Vlaams regeerakkoord? Dat kan hier!
