Kennis en expertise
Op www.amateurkunsten.be vind je 'DIT DOET ME WAT-amateurkunsten in Vlaanderen', een publicatie die inzoomt op tien jaar amateurkunsten. De resultaten van het grootschalige bevolkingsonderzoek naar amateurkunsten door UGent (2019) worden gebundeld en gestoffeerd met getuigenissen en good practices. Je vindt online ook extra filmpjes waarin beoefenaars zelf vertellen over hun ervaringen.
Grootschalig bevolkingsonderzoek: 44% van de Vlamingen doet aan amateurkunsten
Meer dan 2 miljoen Vlamingen doen vandaag aan amateurkunsten – of 44% van alle inwoners in Vlaanderen ouder dan 14 jaar. Dit zegt een grootschalig bevolkingsonderzoek uitgevoerd door UGent in 2019. Het aantal beoefenaars steeg op een tiental jaar met maar liefst 7 procent. Volgens de onderzoekers zal deze trend zich nog doorzetten. In 2008 leverde het allereerste bevolkingsonderzoek naar amateurkunsten al verbluffende resultaten op. Toen deed één derde van de Vlaamse bevolking aan amateurkunsten.
De perslancering vond plaats in bibliotheek Permeke in Antwerpen, voorafgaand aan de Schrijfwijzen, het Groot Dictee Heruitgevonden. Een initiatief dat zo’n 1500 schrijfliefhebbers samenbracht in meer dan 100 bibliotheken in Vlaanderen, onder impuls van Creatief Schrijven, één van de negen landelijke amateurkunstenorganisaties.
Meer beoefenaars dan ooit
Een decennium na het eerste grootschalig bevolkingsonderzoek was een update hard nodig. Niet alleen de praktijk, maar ook het Vlaamse cultuurbeleid veranderde ingrijpend in tien jaar tijd. Bovendien staat de amateurkunstensector aan de vooravond van een actualisering van het amateurkunstendecreet. In 2019 voerden onderzoekers van de UGent, onder leiding van prof. dr. John Lievens, opnieuw een grootschalig bevolkingsbevraging uit naar amateurkunsten in Vlaanderen
Wat moeten we vooral onthouden uit dat onderzoek? Dat er op tien jaar tijd bijna een half miljoen amateurkunstenaars zijn bijgekomen. Vandaag tellen we meer dan 2 miljoen Vlamingen die aan amateurkunsten doen. Voornamelijk de jongste en de oudste leeftijdsgroepen hebben bovendien nog groeipotentieel. Amateurkunstenaars beginnen steeds vroeger, en ook na het pensioen worden amateurkunsten (opnieuw) opgepikt. Bovendien zijn het vooral de ‘occasionele beoefenaars’ die stijgen: ze combineren verschillende disciplines en engagementen. Een stevige verbreding dus van het publiek voor amateurkunsten.
Deze infografiek brengt de belangrijkste evoluties in beeld. Klik hierom het beeld te vergroten.
De amateurkunstenaar verwacht meer ondersteuning
Een belangrijke graadmeter voor beleid en veld is de tevredenheid van amateurkunstenaars over de omkadering in Vlaanderen. Die tevredenheid is best groot, maar toch blijven er enkele noden bestaan. Terwijl cursussen en vormingen aan populariteit winnen, blijft 1 op 5 beoefenaars vragen om een uitbreiding van het aanbod. Eenzelfde aantal vraagt meer ondersteuning aan hun eigen stad of gemeente. Beide vragen klinken iets luider in de grootsteden en in centrumsteden dan in minder verstedelijkt gebied. Vooral in de grootsteden is er ook hoge nood aan meer en betere toegang tot infrastructuur zoals repetitieruimtes en ateliers.
Cijfers per provincie. Klik hierom het beeld te vergroten.
De onderzoekers brachten ook in kaart hoeveel procent van de inwoners per provincie aan amateurkunsten doet. In Antwerpen en Oost-Vlaanderen is dit respectievelijk 47,9% en 45,3% van de inwoners, in de overige provincies schommelt dit rond de 42%.
Katalysator voor cultuurparticipatie
Het onderzoek bevestigt dat amateurkunstenaars vaker ook aan passieve cultuurparticipatie doen, zoals naar voorstellingen, musea, concerten en tentoonstellingen gaan. Ook valt het op dat factoren als onderwijsniveau, gezinsachtergrond en financiële situatie minder invloed hebben op de actieve cultuurparticipatie (zoals bezig zijn met beeldende kunst) dan op de passieve participatie (zoals museumbezoek). Daarbij stellen de onderzoekers vast dat amateurkunstenbeoefenaars positiever staan tegenover kunst- en cultuurondersteuning en -beleid in het algemeen, zelfs meer nog dan in 2008. Amateurkunsten blijken dus een katalysator voor meer en bredere cultuurparticipatie.
Amateurkunstenaars nemen gemiddeld 11% vaker deel aan culturele activiteiten.
Deze infografiek toont de link tussen amateurkunstenaars, passieve cultuurparticipatie en culturele waardering. Klik hierom het beeld te vergroten.
‘DIT DOET ME WAT’ bundelt onderzoek en getuigenissen
OP/TIL en De Federatie voor sociaal-cultureel werk en amateurkunsten werkten intensief samen met de negen landelijke amateurkunstenorganisaties aan ‘DIT DOET ME WAT – amateurkunsten in Vlaanderen’ een publicatie die zowel de onderzoeksresultaten als verhalen en getuigenissen uit de sector bundelt.
Amateurkunstenaars nemen het woord en gidsen je door de onderzoeksresultaten. Zo krijg je inkijk in de diversiteit van het veld en de impact die amateurkunsten vandaag en morgen hebben op de beoefenaar, de samenleving en het brede cultuurlandschap in Vlaanderen. Op amateurkunsten.be vind je de publicatie, alsook verschillende filmpjes waarin amateurkunstenaars geïnterviewd worden over de thema’s van het onderzoek.
Op amateurkunsten.be vind je de publicatie 'DIT DOET ME WAT. Amateurkunsten in Vlaanderen', de onderzoeksrapporten van UGent en extra filmpjes en getuigenissen.