Wat moet je weten over het uitvoeringsbesluit bovenlokale cultuurwerking?

Wat onthult een eerste lezing?

• Kleine bovenlokale cultuurprojecten (tot 25.000 euro subsidie) mogen 2x per jaar worden ingediend: op 1 april en 1 oktober – op voorwaarde dat ze gevestigd zijn in het werkingsgebied van een IGS. Een groep van experten (minstens 3), in de schoot van de betreffende IGS (of de VGC voor Brussel), beoordeelt de aanvragen. Nadien formuleert de Vlaamse administratie een zakelijk advies. De minister beslist begin juni over de goedgekeurde projecten die vanaf 1 juli 2027 van start gaan. En uiterlijk begin december voor projecten die op 1 januari 2028 beginnen.

• Grote, transversale bovenlokale cultuurprojecten (hoger dan 25.000 euro subsidie) kunnen in de toekomst enkel op 15 mei worden ingediend. Een Vlaamse beoordelingscommissie oordeelt en adviseert (zowel inhoudelijk als zakelijk), bijgestaan door de administratie. De minister beslist uiterlijk op 15 oktober waarna goedgekeurde projecten starten op 1 januari 2027.

• Het steunpunt voor bovenlokale cultuur (OP/TIL) wordt geacht een beleidsplan te schrijven voor 5 jaar (2025 – 2009) met een visie, doelstellingen en geplande acties die aansluiten bij de noden van de doelgroep. Bijkomend onderhandelt de administratie over de inhoud van een beheersovereenkomst met OP/TIL.
  
  
• Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor bovenlokale cultuurwerking (IGS'en) krijgen subsidie voor 6 jaar (2027 – 2032). Nieuwe IGS’en cultuur zullen ‘tussentijds’ kunnen instappen (met start in 2030). Alle kandidaat-IGS’en schrijven daartoe tegen 1 april 2026 een "cultuurnota" met een omgevingsanalyse, visie, doelstellingen en acties voor de eerste werkjaren. Aangevuld met een zakelijk deel. Daarin moet ook duidelijk de cofinanciering naar voor komen vanuit de samenwerkende gemeenten en de besteding van de Vlaamse middelen, namelijk: jaarlijks 0,9 euro per inwoner (met een minimum van 100.000 euro).
  
  
• Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden voor een bovenlokaal netwerk vrijetijdsparticipatie – een extra opdracht voor IGS’en cultuur die dat wensen – krijgen een toelage op basis van trekkingsrechten per deelnemende gemeente. Samen met partners zetten zij in op het wegwerken van drempels voor vrijetijdsparticipatie voor wie in armoede leeft.
  
  
• De werkingssubsidies voor Brusselse gemeenten die een lokaal cultuurbeleid ontplooien of bibliotheek beheren en werkingssubsidie voor de Vlaamse Gemeenschapscommissie starten allen per 1 januari 2027.
  

• We rekenen erop dat de expertise van het middenveld wordt aangeboord in de samenstelling van diverse beoordelingscommissies. Op die manier krijg je verdieping. En garanties betreffende de finesses van de diverse cultuursectoren.
  
  
• Ga begripvol om met ‘de reguliere werking’. Veel organisaties knokken voor het behoud van hun gedreven personeelsploeg. Een extra project, met duidelijk aantoonbare toegevoegde taken en output naast wat reeds wordt gesubsidieerd, biedt financiële ademruimte, werkgelegenheid en maatschappelijke meerwaarde.
  
  
• De Federatie blijft pleiten voor zo weinig mogelijk administratieve last bij het indienen of verantwoorden van (kleine) aanvraagdossiers. Het moet mogelijk zijn hun verhaal te vertellen zonder ingewikkelde formats of overbodige verplichtingen.
  
  
• We dringen aan op snelle beslissingen én vlotte communicatie bij (niet-)goedgekeurde dossiers. Een project dat bv. op 1 juli start moet ruim vooraf het startschot krijgen (bij voorkeur een maand voordien) zodat men zich intern kan organiseren (uitvoerend personeel aanstellen, begroten, partners operationeel krijgen enz.)
  
  
• De tweedeling (voor kleine bovenlokale projecten) tussen de inhoudelijke en zakelijke beoordeling is bizar: 19 IGS’en beoordelen inhoudelijk. 1 Vlaamse administratie beoordeelt zakelijk. Het is aan te raden om beide samen te beoordelen en vanuit een overkoepelend kwaliteitskader te werken met wat uniformiteit tot gevolg. Zijn de IGS'en Cultuur bereid om zich - met steun van OP/TIL - hierop te organiseren?
  
  
• Het uitvoeringsbesluit bevat verschillende passages rond evaluatie van de beleidslijnen. Interessant, al hopen we dat naast kwantitatieve indicatoren er ook inhoudelijk verder wordt nagedacht.