Parlementsleden benadrukken de waarde van autonome sociaal-culturele organisaties
dinsdag 19 maart 2024
Dossier: Decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk
‘Dat debat hebben we hier de laatste vier jaar continu gehad in de commissie. En ik kan me voorstellen dat in de jaren daarvoor met andere ministers dat debat ook altijd hetzelfde was.’
Zo begon minister Jambon zijn antwoord op een vraag van Filip Brusselmans (Vlaams Belang) over twee organisaties uit de sociaal-culturele sector. (*)
(*) De vraag van Filip Brusselmans (Vlaams Belang) was gebaseerd op foutieve informatie. Minister Jambon: ‘de feitelijke informatie die in uw vraagstelling wordt verschaft, is, naar de informatie die ik heb kunnen verzamelen, niet correct.’ In dit artikel gaan we dan ook niet dieper in op de inhoud van de vraag.
Voorwerp van debat? Het civiel perspectief van sociaal-culturele organisaties.
Autonome verenigingen van burgers die samen vorm willen geven aan de samenleving. Die eigen keuzes maken in thema’s, kwesties, praktijken en handelingswijzen. Die daarrond samen komen, leren en een samenleving in beweging zetten. Ze zijn ontegensprekelijk en stuk voor stuk belangrijke spelers in een democratische samenleving. Ze vormen er mee de basis van. Ze worden daarvoor door een overheid erkend. Dat is ook de reden waarom ze die organisaties principieel wil subsidiëren. En ja, in de praktijk kan dit schuren. Maar in ruil verbinden organisaties zich er toe om kwaliteitsvol te werken binnen de rechtsregels vastgelegd in het decreet.
Enkele maanden voor de verkiezingen van 2024 vinden we het essentieel dat N-VA (minister Jambon), Open VLD (Stephanie D’Hose), cd&v (Orry Van de Wauwer), Vooruit (Katia Segers) en Groen (Meyrem Almaci) deze uitgangspunten opnieuw bevestigen.
Het civiel perspectief door de ogen van de politieke partijen
Minister Jambon (N-VA):
"Algemeen is het zo dat het sociaal-culturele volwassenwerk is opgebouwd vanuit het civiele perspectief. Dat principe gaat ervan uit dat het niet aan de overheid is om de maatschappelijke keuzes van het middenveld te bepalen. (…) Campagnes tegen bepaalde socio-politieke tendensen of evoluties vallen onder dat civiele perspectief. Als een sociaal-culturele volwassenenorganisatie bepaalde politieke partijen of actoren daarmee in verband brengt, valt dat onder de vrijheid van meningsuiting. Ongeacht de inhoudelijke appreciatie van dergelijke campagnes, is dat het kader waarbinnen de gesubsidieerde sociaal-culturele verenigingen werken en waarbinnen bepaalde rechtstatelijke waarborgen gelden. (…) Uiteraard dient een en ander wel altijd te passen binnen hun beleidsplan. Doorheen de regeerperiode wordt onder andere via de visitatie van de organisaties nagegaan of de subsidies effectief worden aangewend voor de in het beleidsplan vooropgestelde doelstellingen."Stephanie D’Hose (Open VLD):
"De sterkte van het middenveld ligt net in het toelaten van verschillende meningen en in de breedte van die verschillende meningen. (…) En het is zoals de minister-president zegt: als je, omdat je het met iets bepaalds niet eens bent, begint te zeggen dat je de subsidies gaat afpakken, dan zit je de facto op een hellend vlak. Er zijn ook socio-culturele organisaties die bijvoorbeeld ‘degrowth’ bepleiten. Die gaan inhoudelijk veel dichter staan bij de voorzitter (verwijst naar Meyrem Almaci, nvdr) dan bij mij. Er zijn organisaties die conservatief zijn en die zich kanten tegen abortus en tegen euthanasie. Ik ben het daar ook niet mee eens. Maar hier in het parlement is de plaats waar we die meningen kunnen uiten, en ook in de publieke ruimte."
Orry Van de Wauwer (cd&v):
"Minister-president, u hebt heel duidelijk en heel correct geantwoord. Bedankt om dat civiele perspectief zo sterk mee te verdedigen. U weet dat u in cd&v altijd een partner zult vinden die dat civiele perspectief en ons maatschappelijke sociaal-culturele middenveld mee zal verdedigen, omdat wij er echt van overtuigd zijn dat dat sociaal-culturele middenveld een enorm belangrijke rol speelt in onze samenleving. Zij nemen taken op die de overheid zelf niet kan doen en die burgers niet alleen kunnen doen. Zij voelen en detecteren verandering in de samenleving, vaak nog voor de politiek dat kan, en doen dan aan politieke agendasetting. Dus gelukkig dat dat sociaal-culturele middenveld er is. En ja, zij mogen zich ook uitspreken. Zij mogen zich uitspreken over de richting waarin onze samenleving evolueert."Katia Segers (Vooruit):
"Het sociaal-cultureel werk – we hebben daar inderdaad vijf jaar samen over gedebatteerd – is er net om vanuit dat civiel perspectief andere manieren van kijken naar de samenleving te brengen. Dat is hun kracht. Die manieren om naar de samenleving te kijken gaan van extreemlinks naar extreemrechts. Zolang alles binnen de democratische contouren blijft en het democratisch proces blijft, is dat net wat onze democratie moet versterken."
Meyrem Almaci (Groen):
"Ik wilde tussenkomen op de inhoud van de zaak, waarbij u (Filip Brusselmans, Vlaams Belang) erkende verenigingen in vraag stelt die positieve visitatieverslagen hebben gekregen. Dat is gewoon de harde realiteit. Objectieve ambtenaren, niet partijpolitiek gedreven, hebben heel recent die organisaties bezocht en vastgesteld dat zij hun werk doen als kritisch middenveld, vanuit dat civiel perspectief."Kies voor 100% maatschappelijk rendement
In 2024 zijn er 130 sociaal-culturele organisaties erkend door de Vlaamse overheid binnen het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk. Ze worden gedragen door ongeveer 180000 vrijwilligers en omvatten samen een slordige 14000 lokale groepen. Goed voor jaarlijks 10 miljoen unieke deelnames aan hun activiteiten. Ze stellen ruim 2000 mensen te werk en meer dan 5000 freelancers leven van opdrachten voor deze organisaties.
Na 9 juni bepalen politieke partijen hoe ze het sociaal-cultureel werk zullen waarderen in de volgende regeringsperiode. Onze samenleving heeft er alle belang dat een overheid blijft investeren in het sociaal-culturele veld en daarbij ten volle hun rol erkent. Zet de autonomie van sociaal-culturele organisatie daarbij niet onder druk.
