header handjes

Wie wordt de Knack-held van de democratie? 5 finalisten bekend

Deze zomer gingen we samen met Knack, Socius, het Hannah Arendt Instituut en De Ambrassade voor het tweede jaar op rij op zoek naar initiatieven die de democratie versterken. Omdat het nodig is, wereldwijd én hier bij ons. Uit 70 inzendingen werden nu vijf laureaten gekozen. Zij maken kans om op 6 november dé Knack-held van de Democratie te worden. 

Burgerraad 1080

‘Na de verkiezingen van 2024 besloten enkele inwoners van Molenbeek de Burgerraad 1080 op te richten’, zegt Pierre Silverberg. ‘De werking is eenvoudig: we komen elke maand samen om de agendapunten van de gemeenteraad te bespreken. Samen stellen we vragen, geven we opmerkingen, debatteren we en stemmen we voor of tegen bepaalde punten. Al die opmerkingen, suggesties en meningen worden gebundeld en voor de gemeenteraad naar alle verkozenen gemaild.’

De leden van de Burgerraad willen enerzijds actief deelnemen aan het publieke debat in de gemeente en anderzijds leren hoe de lokale democratie werkt, zodat ze die beter kunnen begrijpen en verdedigen.

Silverberg: ‘In een gemeente als Molenbeek, die vaak gestigmatiseerd wordt, zijn we trots dat we een diverse groep mensen samenbrengen met één gemeenschappelijk doel: de lokale democratie doen leven.’ 

Debateville

‘Mondig maakt machtig’, zegt Sophie Buysse, directeur van Debateville. Om die reden startte ze vijf jaar geleden een initiatief dat jongeren leert debatteren. ‘Dat versterkt niet alleen hun taalvaardigheid, maar ook hun kritisch denkvermogen en vermogen om respectvol van mening te verschillen.’

Via debatonderwijs bevordert Debateville het democratisch burgerschap van stedelijke jongeren vanaf negen jaar. ‘Ze leren helder te communiceren, winnen zelfvertrouwen en krijgen inzicht in hoe democratische besluitvorming werkt’, zegt Buysse. ‘Tegelijk bouwen ze een netwerk op door in contact te komen met leeftijdgenoten uit diverse milieus, en met onze vrijwillige mentoren.’ 

Meer dan 180 vrijwilligers – van wie ruim de helft met een migratieachtergrond – leiden de debatateliers. Zij fungeren als rolmodel en scherpen tegelijk hun eigen leiderschapsvaardigheden aan via coaching en samenwerking met duo-mentoren.

Liga voor Mensenrechten

‘Liga voor Mensenrechten gaat in dialoog over mensenrechtenspanningen’, zegt Maud Boey, campagnecoördinator bij Liga voor Mensenrechten. ‘De praktijk leert ons dat maatschappelijke verandering vaak gepaard gaat met wrijving. Soms moeten mensenrechten beperkt worden, bijvoorbeeld in het algemeen belang. Om te kunnen aanvaarden dat jouw mensenrecht wordt ingeperkt, is wederzijds respect en solidariteit nodig. Om de spanning te kaderen en te begrijpen, is constructieve dialoog nodig.’De Liga gaat actief op zoek naar verschillende perspectieven, en brengt een netwerk van een 80-tal vrijwilligers bij elkaar om die spanningen te onderzoeken en om te zetten in een actie of sensibiliserende campagne. Met zo’n campagne maakt de Liga een breed publiek warm voor de (beleids)aanbevelingen die voortkomen uit haar onderzoek. 

Magrafica

‘Alles is politiek.’ Met die stelling lanceerde Magrafica, een initiatief van Masereelfonds en verschillende partners, dit jaar een oproep aan (opkomende) kunstenaars om grafisch werk te maken rond het thema democratie. De kunstenaars vertrokken vanuit de spanningen, tekortkomingen en uiteenlopende interpretaties die dat begrip vandaag oproept.

‘Een opvallend motief is het recht om te twijfelen’, zegt Van Waes. ‘Iets wat niet als zwakte gezien wordt, maar als democratisch principe: de bereidheid om te luisteren, van mening te veranderen en te blijven nadenken.’

Met een rondreizende expo door Vlaanderen en Brussel wil Magrafica zuurstof geven aan het debat over democratie in crisis.

Umbrella Refugee Committee

‘Of we het nu erkennen of niet, migranten vormen een belangrijk deel van onze samenleving’, zegt Ahmad Wali Ahmad Yar, voorzitter van het Umbrella Refugee Committee (URC), de eerste door vluchtelingen geleide koepelorganisatie in België. 

Volgens Yar, die in 2015 zelf uit Afghanistan vluchtte en als asielzoeker naar België kwam, raakt het migratiedebat de democratie rechtstreeks. ‘In het democratisch debat wordt migratie vrijwel uitsluitend geproblematiseerd. Via gerichte initiatieven toont onze organisatie het potentieel van vluchtelingen voor België, en reikt het slimme oplossingen aan voor zogenaamde migratieproblemen.’ 

‘Het URC versterkt de democratie door negatieve narratieven te weerleggen.’ Yar benadrukt dat de ledenorganisaties ook werken aan burgerparticipatie door politici en vluchtelingen samen te brengen, zodat er wederzijds voeling ontstaat en het beleid steeds beter aansluit bij de realiteit.

Meer over de vijf finalisten vind je op de website van Knack.

Op 6 november kom je te weten wie de winnaar is op het gratis avondprogramma van het Facts to Act Festival in Mechelen.

Bart Verhaeghe Neem contact op met Bart