Cultuurraden nog altijd verplicht!

maandag 18 februari 2019

Sommige verenigingen horen waaien dat een cultuurraad niet langer verplicht zou zijn. Maar klopt dat wel? De Federatie is formeel: een adviesorgaan voor culturele aangelegenheden blijft verplicht in elke stad of gemeente. De Cultuurpactregels zijn immers nog altijd van toepassing.

Verwarring over wat moet of mag

Een gemeentelijke cultuurraad. Must have of nice to have? Hier en daar steekt verwarring de kop op. Afgelopen jaren is heel wat regelgeving in sneltempo veranderd. Het decreet Lokaal Cultuurbeleid is gewijzigd, maar er staat wel nog een verwijzing in naar adviesorganen (artikel 52 - 58 voor wie er de wettekst wil op naslaan). Verder verplicht het nieuwe decreet Lokaal Bestuur, dat het gemeentedecreet vervangt, lokale besturen om een participatiebeleid uit te tekenen, en ... de cultuurpactregelgeving blijft natuurlijk ook van toepassing!

De start van een nieuwe legislatuur is altijd een moment van kansen en uitdagingen. Deze keer zijn er nog meer veranderingen dan anders: gemeenten die fuseren, de hervorming van lokaal en provinciaal cultuurbeleid en vooral het nieuwe decreet Lokaal Bestuur dat lokale besturen verplicht om een participatiebeleid uit te tekenen.

Els Buelens, voorzitter Vaste Nationale Cultuurpactcommissie

Cultuurpact blijft van kracht

Het algemene lokale participatiebeleid, dat vervat is in het decreet Lokaal Bestuur, kan niet los gezien worden van de Cultuurpactregels. Dit betekent dat elke gemeente nog steeds verplicht is om een adviesorgaan voor culturele aangelegenheden te hebben. De gemeente moet culturele actoren betrekken bij de inspraak en participatie van haar cultuurbeleid. Het lokale bestuur is namelijk verplicht om een adviesorgaan op te richten bij de uitrol van het cultuurbeleid in de gemeente. Dit kan op meerdere manieren volgens het decreet lokaal cultuurbeleid, de cultuurpactwetgeving laat zelfs nog meer keuze:

ofwel door de oprichting van één adviesorgaan voor alle culturele materies (vaak cultuurraad genaamd, soms vrijetijdsraad of raad voor cultuurbeleid)
ofwel door de oprichting van deelraden voor sectorale materies (zoals de bibliotheekraad, cultuurcentrum, erfgoed enz.), met een overkoepelend adviesorgaan voor de grote lijnen van het gemeentelijk cultuurbeleid.

Bij de samenstelling van de organen moeten ook alle ideologische en filosofische strekkingen vertegenwoordigd worden. Steden en gemeenten kunnen hun adviesorgaan voor cultuurbeleid (bv. cultuurraad) of hun jeugdraad niet zomaar afschaffen. Modernisering van verplichte adviesorganen om een breder burgerparticipatie te creëren is wel mogelijk, als de wettelijke en decretale vereisten niet in het gedrang komen. Is dit niet het geval, dan kunnen verenigingen, privépersonen of politieke fracties een klacht indienen bij de Vaste Nationale Cultuurpactcommissie. Heb je vragen of wil je preventief problemen voorkomen, dan kan je eveneens terecht bij de Cultuurpactcommissie.

Elke overheid moet alle erkende representatieve verenigingen en alle ideologische en filosofische strekkingen betrekken bij de voorbereiding en de uitvoering van het cultuurbeleid.

Els Buelens, voorzitter Cultuurpactcommissie

Laat je horen

In voorbereiding van het cultuurbeleid de komende 6 jaar is de rol van de cultuurraad trouwens cruciaal. Lokale belanghebbenden, zoals sociaal-cultureel werk of amateurkunsten, kunnen via inspraak in dit officiële adviesorgaan, mee hun stempel drukken op het cultuurbeleid. Gemeenten krijgen voor cultuur immers steeds meer autonomie van Vlaanderen. Vraag je schepen van cultuur naar zijn of haar toekomstige beleidsplannen. Geef aan waar voor jullie de prioriteiten liggen. Stuur aan op voldoende cultuurbudget en benadruk dat een samenspel van overheid en verenigingsleven / vrijwilligerswerk meer kansen biedt. Bij het begin van de legislatuur worden ook vele subsidiereglementen opnieuw tegen het licht gehouden. Het moment om die kritisch te bekijken. Slim geregeld helpt je op weg.

Nog even in herinnering brengen

Het adviesorgaan voor cultuurbeleid (vaak cultuurraad genaamd) is dus één van de officiële adviesraden in de gemeente. Bij het begin van elke nieuwe legislatuur wordt ze opnieuw samengesteld. De gemeente bepaalt zelf binnen welke redelijke termijn ze dit doet. Sla er de statuten van je adviesraad op na om te zien welke termijn je zelf in het verleden bepaalde.

Zorg voor een stevige vertegenwoordiging van het verenigingsleven in de cultuurraad.
Advies is niet-bindend. D.w.z. dat het College of de gemeenteraad steeds het laatste woord hebben. Als ze afwijken van het advies, moeten ze wel motiveren waarom.
Laat ook ruimte voor jonge of beginnende initiatiefnemers die in losse of tijdelijke verbanden opereren.
Denk na over de inbreng van deskundige leden die op basis van hun beroepscompetenties de nodige know-how hebben.
Leden worden niet benoemd of voorgedragen door politieke partijen of fracties. Politieke inmenging in de samenstelling van de cultuurraad is uitgesloten. De bevoegde schepen kan de vergaderingen bijwonen bijwonen om zijn beleid toe te lichten en informatie te geven, maar heeft geen stemrecht.
Onderbouw je adviezen zo goed mogelijk. Maak gebruik van cijfers, feiten en objectieve gegevens. Tips van De Wakkere Burger vind je hier.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de Vaste Nationale Cultuurpactcommissie. De Vaste Nationale Cultuurpactcommissie waakt over de juiste toepassing van de Cultuurpactwet in het hele land.

Duurzame vormen van inspraak zijn belangrijk. De Federatie dankt dan ook alle burgers die een actieve rol opnemen in een adviesorgaan voor cultuurbeleid.

Meer weten over participatie en democratie?Lees ook dit artikel van De Wakkere Burger.

Inschrijven op onze nieuwsbrief? Klik dan hier.