Hoe de UiTPAS succesvoller en betaalbaar maken? Cultuurcommissie port Vlaamse regering aan via een resolutie.
vrijdag 27 juni 2025
Het waren N-VA, CD&V en Vooruit die een voorstel van resolutie indienden in het Vlaams parlement. Hiermee vragen ze de Vlaamse regering om concreet aan de slag te gaan met de resultaten van het evaluatierapport door Publiq, verder te onderzoeken hoe de UiTPAS nog succesvoller kan én te focussen op een haalbare financiering voor iedereen.
Zeven volksvertegenwoordigers bundelden hun krachten om hun wensen aan de Vlaamse regering kenbaar te maken. Eerder dit jaar (februari 2025) vond namelijk een hoorzitting plaats waarin de sterktes van de UiTPAS werden toegelicht. Al stipte het rapport ook een aantal groeipunten aan waaronder de financiering. “Het systeem dreigt het slachtoffer van zijn eigen succes te worden. Dit zet de betaalbaarheid stilaan onder druk,” hoorden we Griet Vanryckegem (N-VA) tijdens de bespreking zeggen. “N-VA pleit ervoor alternatieven te onderzoeken voor het huidige 40/40/20-model” waarbij een lokaal bestuur 40% van de deelnamekost opneemt, de organisator 40% bijpast en de pasgebruiker, die recht heeft op korting, 20% betaalt. Het huidige systeem behouden omdat er -nog- geen draagvlak is voor andere, vindt Vanryckegem moeilijkheden uit de weg gaan. Daarom het appèl om die zoektocht aan te vatten.
Oppositie mist scherpte in de resolutie
Filip Brusselmans (Vlaams Belang) ziet 'een getrapt systeem' wel zitten. Met verschillende toepassingen van het kortingssysteem waarbij de doelgroep wordt onderverdeeld in 'meer of minder' arm. Via amendementen wenste Bram Jaques (Groen) uit de oppositie hier een expliciet werkpunt aan toe te voegen door te pleiten voor een duidelijke strategie rond het bovenlokale aspect. Bovenlokale actoren nemen namelijk vaak tot 80% (!) van de kosten op zich. Verder brak hij een lans voor het automatisch toekennen van het kansentarief. Zonder individueel bijkomend inkomstenonderzoek bij de kwetsbare aanvrager. Samen met twee andere wijzigingsvoorstellen, werden de amendementen door de meerderheid verworpen.
Amina Vandenheuvel (PVDA) stipte nog een ander euvel aan waar bovenlokale actoren hinder van ondervinden: “Grote organisaties en koepels die de regiogrenzen overstijgen, kampen met de regionale verschillen.” Voor haar mocht de Resolutie ambitieuzer zijn.
Niet-bestuurlijke, bovenlokale UiTPAS-organisatoren onderbelicht
Wat opvalt tijdens het debat is de mist en soms verwarring rond het bovenlokale aspect. Al te snel reduceert men ‘bovenlokale actoren’ tot intergemeentelijke samenwerkingsverbanden cultuur. Maar in deze context kunnen bovenlokale aanbieders ook sociaal-culturele en amateurkunstenkoepels zijn. Grote organisaties als Ferm, Gezinsbond, Pasar, VLAMO, maar ook Avansa, Welzijnszorg, Enchanté – en zo zijn er nog – omarmen de UiTPAS, maar worstelen met de betaalbaarheid. In die mate zelfs dat sommige sociaal-culturele organisaties de pas niet aanbieden, terwijl hun achterban onmiskenbaar tot de doelgroep behoort. Tegelijk gaan aanbieders op zoek naar manieren om de kost financieel te compenseren, wat geen evidentie is. De Federatie is dus blij dat het financieel plaatje opnieuw bekeken wordt. We pleiten er wel voor om bij verder onderzoek zeker ook organisaties in het veld te betrekken.Lees hier het voorstel van resolutie integraal of blik terug op de Commissie Cultuur van 19 juni 2025. Benieuwd naar cijfers? Bekijk de antwoorden van minister Gennez op de schriftelijke vraag van Brecht Warnez.
Publiq wil mensen die een UiTPAS overwegen bewust maken van het gemak van online aankoop én hen activeren via de UiTPAS-app. Lees meer over de online UiTPAS en promoot mee in jouw gemeente of regio.
