Hoe kijken partners naar de UiTPAS? Zijn de basisprincipes nog wel de juiste?
donderdag 20 februari 2025
De evaluatie van de UiTPAS, wekt interesse. Het parlement organiseerde hierover op 13 februari een hoorzitting met Publiq en OP/TIL in de hoofdrol. Een week later volgde in de Commissie Cultuur een vraag om uitleg. De aandacht van De Federatie staat daarmee opnieuw op scherp. Want onze sectoren willen een uniforme toepassing van de UiTPAS over heel Vlaanderen. Bovenlokale UiTPAS-organisatoren moeten vaak meer kosten torsen. Een aspect dat in het betaalbaarheidsdebat vaak onderbelicht blijft.
Enkele highlights uit het rapport
- De UiTPAS is in 2012 gestart in 4 gemeenten
- Vandaag hanteren 158 gemeenten de UiTPAS
- 13 van de 19 IGS’en cultuur nemen hierbij een actieve rol op
- In totaal participeren bijna 4.500 organisatoren
- Er zijn meer dan 560.000 passen in omloop
- Iets meer dan de helft biedt recht op korting
- Mensen met een beperkt budget nemen hierdoor vaker deel aan activiteiten
- De tevredenheid bij lokale besturen, organisatoren en pashouders is groot
Over sturen en bijsturen
Naast hoopgevende resultaten, is Publiq best kritisch voor zichzelf, formuleert men werkpunten en kijkt men richting toekomst. Zo kan je niet om het betaalbaarheidsvraagstuk heen. Wanneer een UiTPAS-gebruiker recht heeft op korting, neemt het lokale bestuur vaak 40% van de deelnamekost voor z’n rekening, net als de organisator die 40% bijpast. 58% van de deelnemende gemeenten zegt dat deze financieringswijze een uitdaging is. Hetzelfde geldt voor sociaal-culturele organisaties die een werking voor een breed publiek ontplooien, met extra aandacht voor kansen- en doelgroepen. Velen kijken richting UiTPAS. Maar bovenlokale aanbieders worstelen nog meer met de kosten. Net als het uitblijven van een uniform systeem.
© UiTPAS
- Bovenlokale UiTPAS-organisatoren nemen in de praktijk vaak 80% van de kosten op zich! (Tenzij ze een bilaterale overeenkomst met de lokale overheid afsluiten, maar dat is administratief niet eenvoudig). Onder meer Avansa, Vlamo, of organisaties als de Gezinsbond, Welzijnszorg, Pasar, Ferm en Enchanté zijn daar de dupe van.
- Bovendien blijft het een lappendeken. Met de UiTPAS van de ene gemeente, kan je niet genieten van dezelfde voordelen of tarieven in een andere gemeente, laat staan in een andere regio. Naast sommige Avansa’s, nemen IGS’en een duidelijke rol op in samenwerking over gemeentegrenzen heen.
Naast lof, kritische noten in de Commissie
In de Commissie Cultuur van 20 februari kwam Vlaams parlementslid Griet Vanryckegem (N-VA) terug op de betaalbaarheid. Waarom geen getrapt systeem, vroeg ze zich af? “Een verdere uitbreiding naar meer gemeenten en organisatoren is nodig, alsook het aantrekkelijker maken van de UiTPAS”, stelde ze. Waarop minister Gennez repliceerde dat "een eventuele oplossing voor het financiële in geen geval de drempels die afgebroken zijn, weer mag verhogen”.
De Federatie blijft pleiten voor een brede blik op maximale participatie van kansengroepen en voor een coherente aansturing.
Over de evaluatie van de UiTPAS hoor je hier mensen in armoede zelf aan het woord.
