Banken blijken ongemotiveerd en te snel rekeningen van vzw's af te sluiten
vrijdag 12 mei 2023
Dossier: Zakelijk en financieel
De Impactcoalitie - een groep van Nederlands- en Franstalige organisaties die fiscale, juridische en administratieve knelpunten voor maatschappelijke organisaties wil aanpakken - deed een peiling bij ruim 100 vzw's om de problematieken tussen banken en maatschappelijke organisaties te verhelderen. De bevindingen zijn niet fraai. Banken zouden in eerste instantie meer souplesse aan de dag moeten leggen, binnen het opgelegde wettelijk kader. Maar ten gronde moeten beleidsmakers dringend werk maken van administratieve vereenvoudiging. Want de facto houden banken en vzw's elkaar nu bezig met procedures die voor allebei compleet nutteloos zijn. In de praktijk hebben ze helaas vaak ongewenste gevolgen voor vzw's.
Aanleiding
Al geruime tijd kregen koepels zoals wij signalen van vzw’s en feitelijke verenigingen over problemen met banken. Banken weigerden een rekening te openen of sloten die zomaar af. De Federatie bevroeg toen een aantal banken hierover. Omdat die meldingen spectaculair toenamen in het najaar van 2022 en in alle verenigingssectoren voorkwamen, klopte de Impactcoalitie aan bij Febelfin, de koepel van de bankensector in België. Ze namen de bezorgdheden ernstig maar hadden vragen bij de aard en mate van de problematiek. Daarom startte de Impactcoalitie een peiling.
En wat bleek?
In de meeste van de gevallen ging het om een eenzijdige beslissing van de bank om de rekening af te sluiten. Elders werd de rekening (tijdelijk) geblokkeerd. Uit de gesprekken blijkt dat de banken dit meestal zonder expliciete of valabele argumentatie doen.
Het blokkeren of afsluiten van één of meerdere rekeningen van een organisatie heeft verregaande gevolgen. Ze kan geen lonen en facturen meer betalen. Lidgelden innen en giften of schenkingen ontvangen kan plots niet meer. Dit zet de hele organisatie op zijn kop en tast onherroepelijk hun imago en geloofwaardigheid aan.
Machtsverhouding, gebrek aan transparantie en onbegrip
Heel wat organisaties hebben de indruk dat ze niet kunnen opboksen tegen hun bank en dat ze als klant finaal altijd het onderspit delven. De houding en de ‘taal’ van de klantenservice speelt daarin de grootste rol. Er blijkt een grote ontevredenheid over de communicatie en attitude van de bank. Er is sprake van een weinig humane houding waarbij men zich verschuilt achter allerlei regels die voor de klant allesbehalve bekend, laat staan helder, zijn.
Als de vzw niet in orde is, is het toch hun eigen schuld, nietwaar?
Vzw’s moeten aan heel wat formaliteiten voldoen en soms loopt er dus - onbewust - een wiel af. De kern van de zaak is dat vzw’s -volkomen terecht- niet begrijpen waarom ze twee- tot driemaal vrijwel identieke formaliteiten moeten vervullen: voor de griffie en het Staatsblad, voor het UBO-register én tenslotte nogmaals voor de controle door de banken. Procedures die dan nog – en we drukken ons beleefd uit – zeer bureaucratisch en archaïsch zijn in tijden van razendsnelle digitalisering.
Hoe stoppen we dit?
Vooreerst moet de vermelde absurditeit om via verschillende kanalen ongeveer dezelfde informatie te geven, ophouden. Het is aan de (federale) regering om eindelijk op een ernstige en doorgedreven manier werk te maken van een grondige vereenvoudiging van (bijvoorbeeld) de controles op de ‘ultieme begunstigden’ (UBO). Samen met de Impactcoalitie pleit De Federatie o.a. voor een ‘direct flow’, waarbij een neerlegging bij de griffie gekoppeld wordt aan publicatie in het Staatsblad, de KBO en het UBO-register én de controle door de banken. Daarbij moeten we ook de vraag stellen of het wel de rol is van banken om sanctionerend op te treden als een vzw slordig omspringt met administratieve verplichtingen.
Artikel in L'echo (16 mei 2023) over deze problematiek
Daarnaast moet ook de huidige aanpak door de banken veranderen. Ja, omwille van de anti-witwaswet, verankerd in Europese regelgeving, moeten banken een extra controle doen op de UBO’s van al hun klanten. Maar die controles zijn preventief bedoeld, terwijl de sancties allesbehalve gradueel en proportioneel zijn. De meeste banken doen volop aan ‘de-risking’ als het over vzw’s gaat.
De Impactcoalitie gaat hierover in gesprek met Febelfin. Tenslotte is ook de bankensector slachtoffer van een dolgedraaide regelgeving, want die toegenomen controles kost de banken flink wat geld. Het loont dus de moeite om in samenspraak deze wettelijke angels politiek aan te kaarten. De Federatie blijft zich hiervoor engageren binnen de Impactcoalitie.
