Oproep aan lokale besturen: ondersteun veilige verenigingsactiviteiten
maandag 26 oktober 2020
Vanaf zaterdag 24 oktober geldt code rood voor de cultuursector en dus ook voor activiteiten van sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Omdat deze organisaties sterk lokaal verankerd zijn, verduidelijken we graag even de concrete impact van deze maatregelen en roepen we lokale besturen op om dat kader te volgen en lokale verenigingen en hun activiteiten volop te ondersteunen.
We zijn blij dat dit aangepaste basisprotocol en het bijbehorende Ministerieel Besluit niet spreekt over een totaalverbod van activiteiten in code rood. Mits het naleven van de (terecht stringente) maatregelen, kunnen activiteiten van sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties georganiseerd worden. Lees hier wat kan en niet kan.
Makkelijk wordt het niet en de maatregelen zorgen er de facto wel voor dat veel organisaties hun geplande – of herplande – activiteiten toch moeten annuleren omdat ze simpelweg niet aan de maatregelen kunnen voldoen. Daarom roepen we lokale besturen op om de organisaties die (een deel van) hun werking kunnen verder zetten en de activiteiten die wél kunnen doorgaan, zo goed mogelijk te ondersteunen. Hieronder geven we aan hoe deze steun er in deze fase concreet kan uitzien. We maken hier even abstractie van broodnodige directe financiële ondersteuning, omdat we in deze fase willen focussen op het ondersteunen van activiteiten.
Vlaams kader = lokaal kader
Het basisprotocol en de daaraan gelinkte protocollen zijn teksten die na veel overleg met vele actoren én met de steun van virologen goedgekeurd werden. Ook de verstrengingen om ze in lijn te brengen alarmfase 4 (= code rood) werden overlegd met vertegenwoordigers van de sector en met virologen. Dat betekent dat “veilig verenigen” mogelijk is als men zich aan dit kader houdt. Lokale besturen kunnen wettelijk afwijken van dat kader, maar we roepen expliciet op om dit niet te doen. Want veilig verenigen is niet alleen legitiem en mogelijk, het is ook noodzakelijk voor het mentaal welzijn en voor het behoud van lokale banden en dynamieken. Het sociaal-cultureel verenigingsleven is – zeker óók op lokaal vlak – veeleer deel van de oplossing dan van het probleem.
Daarom worden de (weinige) activiteiten die sociaal-culturele vrijwilligers en hun organisaties de komende maand kunnen opzetten, best optimaal ondersteund.
Hoe kan je dit doen?
Correcte en heldere informatie
Maandenlang al worden we geconfronteerd met snel wijzigende regels, als individuele burger en als betrokkene bij één of andere ‘sector’, de horeca, onderwijs, kunstensector, sport enz. Er gelden andere regels binnen en buiten; met of zonder publiek enz. Vele lokale activiteiten bestaan uit verschillende onderdelen en moeten dus in regel zijn met meerdere richtlijnen. Denk bijvoorbeeld aan een stadswandeling (buiten) met een inleidend educatief woordje door een gids (binnen) gevolgd door een bescheiden hapje en drankje (binnen). Dat kán, alleen is het ook hier voor een modale vrijwilliger niet evident om al deze verschillende richtlijnen te kénnen, ze correct te interpreteren en toe te passen.
Concreet kan u bijvoorbeeld zorgen voor een grote (online én offline) aanspreekbaarheid over coronarichtlijnen voor sociaal-culturele verenigingen. Ondersteun verenigingen om hen het bos door de bomen te laten zien en hen inzicht te geven in wat kan en niet kan. Je kan hen helpen om de evenementenmatrix (CERM en CIRM) in te vullen die verplicht is voor alle activiteiten met publiek en voor u de basis vormt om al dan niet de activiteit toe te laten of te vergunnen. Ook infosessies voor vrijwilligers of (interne/externe) coaching van sociaal-culturele verenigingen over hoe ze veilig kunnen verenigen is het overwegen waard.
Uiteraard is het daarom belangrijk dat de betrokken ambtenaren of contactpersonen zelf heel goed op de hoogte zijn van de richtlijnen en de praktische omzetting daarvan. Hiervoor kunnen we verwijzen naar dit recente artikel.
Organisatorisch ontzorgen
Lokale verenigingen draaien voor het overgrote deel op vrijwilligers. Velen van hen staan te popelen om zich te kunnen smijten voor één of andere activiteit. Maar bij het lezen van alle veiligheids- en hygiënische maatregelen waaraan een verenigingsactiviteit moet voldoen, zinkt hen de moed vaak in de schoenen. En dat is bijzonder jammer.
Als gemeente kan u daarbij helpen door bijvoorbeeld zelf poetsbeurten te voorzien van locaties die gebruikt worden door verenigingen. Of door het nodige hygiënische materiaal zoals water, zeep, handgel en mondmaskers te voorzien. Voor een gemeente is dit zowel financieel als praktisch een haalbare kaart, terwijl dit voor vele individuele verenigingen een grote horde is.
Heel wat organisaties schakelden in een rotvaart over naar (semi-) digitale activiteiten. Ze stellen daarbij vast dat er meer mensen dan gedacht onvoldoende ‘digitaal geletterd’ zijn om hier in te kunnen meestappen, terwijl ze dit wel heel graag willen. Het is daarom hét uitgelezen moment om ook lokaal in te zetten op e-inclusie. In het kader van de recente week van de Geletterdheid werd de website www.ikbenmee.be gelanceerd. Daarop vindt u onder andere een toolbox met nuttig materiaal. Wil u concreet aan de slag, steek dan zeker eens uw licht op bij de Vormingplus in uw regio of bij Digidak.
Maak plaats!
Verenigingen houden van een eigen plek. Een jeugd- of clublokaal, een ontmoetingscentrum, een parochiezaal, de refter van een school ed.
Door de verplichte – en verstrengde - afstandsregels (namelijk 10m² per persoon) daalt de capaciteit van een ruimte plots drastisch. Organisaties zullen dus allemaal op zoek gaan naar geschikte ruimtes in uw gemeente. De facto zullen enkel de grootste zalen voldoen aan de noden. Weinig gemeenten hebben de luxe om over voldoende dergelijke zalen te beschikken om iedereen tevreden te stellen. Daarom is het aangewezen om de grootste locaties zoveel mogelijk ter beschikking te stellen voor verenigingsactiviteiten en ervoor te zorgen dat die locaties optimaal renderen. Dit betekent bijvoorbeeld ook intensiever poetsen, verluchten ed. (zie hoger). De nood aan ruimte is heel groot. De nood aan creativiteit om aan die nood te voldoen, is nog groter.
We kregen meerdere berichten van organisaties die hun vormingen of andere activiteiten niet langer mochten organiseren in schoollokalen. Dit omdat in het protocol onderwijs staat dat niet-essentiële bezoekers niet langer de school binnen mogen. Wat essentieel en niet-essentieel is, wordt niet gedefinieerd, dus daar ligt marge om dit lokaal op een verenigingsvriendelijke manier te interpreteren. Zonder uiteraard in te boeten op veiligheid. Zo komt het gros van organisaties die vormingen geven in een klaslokaal maar sporadisch in het lokaal en komen ze nooit rechtstreeks in contact met leerlingen. Met de nodige afspraken en hygiënische maatregelen zijn dit soort problemen op te lossen.
Ga niet té snel in toekennen van financiële steun
In een oproep die we samen met de Vlaamse Jeugdraad en andere sectororganisaties verspreiden, wijzen we op het belang van vooraf “de tijd te nemen om een analyse van de noden op het terrein te maken en daarvoor in overleg te gaan met alle betrokken partijen. Geef de voorkeur aan een goede, doordachte investering in de lokale spelers boven een snelle beslissing waarbij verschillende organisaties uit de boot zullen vallen en/of de grootste behoefte niet per se gedekt wordt.”
Download hieronder de volledige oproep.
Je hoeft het warm water niet uit te vinden
Is uw gemeente te kleinschalig en heeft ze onvoldoende mensen en middelen om met bovenstaande suggesties aan de slag te gaan? Bekijk dan of er mogelijks met aanpalende gemeenten concrete afspraken kunnen gemaakt worden. Bijvoorbeeld over gebruik van locaties, aankopen van hygiënisch materiaal, poetsdiensten e.d. Misschien kan het intergemeentelijk samenwerkingsverband rond cultuur dat actief is in uw regio hierin iets betekenen? Samen sterk!
Creatief zijn is momenteel voor iedereen dé boodschap, dus ook voor lokale besturen die hun verenigingen willen ondersteunen. Dit betekent niet dat u telkens het warm water moet uitvinden. We geven hieronder enkele linken die inspiratie kunnen bieden.
Enkele nuttige linken
- Persbericht van De Federatie met 8-puntenplan en infographic
- Deze website van Bataljong biedt heldere informatie, tips én vele praktijkvoorbeelden over hoe je als lokaal bestuur het jeugdwerk in uw gemeente kan ondersteunen. U kan ook Filip Stallaert contacteren (filip.stallaert@bataljong.be of 03/8210608)
- https://www.vlaanderenhelpt.be/lokale-verenigingen: je vindt er inspiratie en goede voorbeelden van hoe andere lokale besturen het aanpakken.
- Een voorbeeld van een laagdrempelige impactbevraging (specifiek voor jeugdorganisaties).
- Handreiking die de Vlaamse regering ter beschikking stelde van lokale besturen in het kader van lokale relance.
- Aanbevelingen van het Agentschap Binnenlands Bestuur m.b.t. lokale subsidies
