header handjes

Grijs aan zet, een project over de fundamentele rechten van ouderen.

Ouderen hun stem terug geven. Dat is de ambitie van Avansa Mid- en Zuidwest, Amnesty International en Het Bataljong met het project Grijs aan zet. We leven in een maatschappij die vaak beslissingen neemt in de plaats van ouderen. De coronacrisis maakte dit extra duidelijk. De afgelopen twee jaar werden ouderen geconfronteerd met afzondering, langdurige eenzaamheid, het gebrek aan keuzemogelijkheden of privacy. In het laboproject Grijs aan Zet gaan 65-plussers aan de slag met de verhalen van andere ouderen. Deze verhalen vormen de basis voor onder meer een theatervoorstelling en een boek waarmee de initiatiefnemers de problematiek willen aankaarten.

Coronagolf of de inperking van rechten door anderen

De schrijnende situatie tijdens de eerste coronagolf toont aan hoe snel mensenrechten van ouderen ingeperkt worden. Rapporten van onder meer Amnesty International Vlaanderen, Artsen zonder Grenzen en Unia vestigden de aandacht op deze pijnlijke realiteit. Heel veel ouderen voelden zich eenzaam en verlaten, zonder zeggenschap in de soms draconische beschermingsmaatregelen.
Grijs aan zet 3

Het labo: hoe kijken de ouderen zelf de toekomst tegemoet?

Grijs aan zet 1
In Grijs aan Zet werken de ouderen volgens andere maatschappelijke spelregels: de ouderen zijn aan zet. Een stuurgroep van 65+ers neemt hierbij de touwtjes in handen en volgt het participatief onderzoeksproces op. In deze context volgden 10 gespreksbegeleiders-in-spe in het voorjaar van 2022 een opleiding om gesprekken met andere ouderen te leiden. In de daaropvolgende maanden vonden 17 groepsgesprekken en meer dan 20 individuele gesprekken plaats in wijkcentra, woonzorgcentra, serviceflats en lokale dienstencentra, met jong- en oud gepensioneerden. Het uitgangspunt van deze gesprekken: de beperkingen van de rechten van ouderen tijdens de coronacrisis, maar ook daarbuiten. Hoe hebben de ouderen dit zelf ervaren? Wat is hun visie op de toekomst? Wat is echt belangrijk, wat kan beter?

Verhalen als basis voor een theatervoorstelling en een boek

Met de input die uit al deze gesprekken voortvloeide, gingen de initiatiefnemers vervolgens aan de slag.
Het Bataljong, een participatief theatergezelschap uit Kortrijk, werkte vanaf eind september met de gesprokkelde verhalen én het verhaal en de talenten van de deelnemende acteurs (uiteraard ook 65+ers). In haar werking experimenteert Het Bataljong met kunstvormen zoals muziek, woord, dans en audiovisuele kunstvormen, om zo een dialoog tot stand te brengen en het probleem vanuit verschillende hoeken te benoemen en de oplossingen te verbeelden. De voorstelling gaat in première op 30 maart 2023 in Kortrijk.
Grijs aan zet 2
De verhalen vormen ook de ruggengraat van een boek, dat wordt samengesteld met experten uit diverse onderzoeksdomeinen. Vooraanstaande gerontologen en mensenrechtendeskundigen, zoals o.a. Els Messelis, prof. Christel Geerts, en oud Belgisch rechter bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, prof. Paul Lemmens, kregen de verzamelde verhalen toegestuurd, en reflecteren vanuit een mensenrechten- en gerontologische bril op deze verhalen. Hoe kunnen we als samenleving groeien en oplossingen zoeken…?
In het voorjaar van 2023 volgen ook een campagne, socio-culturele workshops, een breed panelgesprek en een studiedag voor vormingsmedewerkers en professionals die werken met ouderen.

Een steeds groter netwerk gaat mee aan de slag

Naast Avansa Mid- en Zuidwest en Het Bataljong trekt ook Amnesty International Vlaanderen al van bij de start mee aan de kar. Na het werk over de coronacrisis wilde Amnesty graag meewerken aan Grijs Aan Zet om de blik te verruimen en wijzer te worden over de mensenrechtenproblemen die ouderen in onze streken ondervinden. Vooral het participatieve werken was daarbij van groot belang. Amnesty hoopt de analyses en beleidsaanbevelingen die kunnen voortkomen uit het project te versterken met het perspectief van het internationaal recht over mensenrechten. De initiatiefnemers werken vanuit een steeds groter wordend netwerk van ouderenverenigingen, ouderenadviescomités, gemeente- en stadsbesturen, zorginstellingen, wetenschappers, journalisten… Het Bataljong en Amnesty International hebben de ambitie om met de theatervoorstelling die in de Midden-en Zuid-West-Vlaanderen ontstond in heel Vlaanderen op tournee te gaan.

Meer info over Grijs aan Zet is te vinden op grijsaanzet.be.