header handjes

Hoe beleefde de cultuurliefhebber de coronatijden? Onderzoek biedt een eerste inkijk

Hoe heeft de cultuurliefhebber in tijden van corona zijn culturele honger gestild? Wat vond men van de vele digitale initiatieven uit de cultuursector en is er blijvende interesse voor? Hoe kijkt hij naar een eventuele terugkeer naar het reguliere cultuuraanbod?

Publiq bevroeg samen met partners meer dan 13.000 cultuurliefhebbers uit Vlaanderen en Brussel tussen 19 en 27 mei en organiseerde drie focusgroepen.

Online dan maar?

Heel wat (cultuur)organisaties schakelden snel over op een online-aanbod. Uit het onderzoek blijkt dat dit velen kon bekoren. Opvallend is dat ook cultuurvormen die zich minder makkelijk lenen tot online uitvoering - zoals musea, erfgoedsites, theater, concerten - op veel 'deelnemers' kon rekenen. De meesten kozen ook online voor de activiteiten die ze vroeger ook fysiek bezochten. Via digitale weg nieuwe zaken ontdekken, blijft eerder beperkt.  Ook opvallend: meer dan 60% van de gebruikers is tevreden over dit online aanbod, over alle cultuurvormen heen. Anderzijds was online deelname toch vaak slechts eenmalig of heel sporadisch. Mensen die van thuis uit werken gaven regelmatig aan dat ze na een hele dag achter een computerscherm de voorkeur gaven aan offline activiteiten zoals het lezen van een boek, het luisteren naar de radio of het actief musiceren. Bij kinderen onder twaalf jaar valt vooral de populariteit van theater en voorleessessies op. In de middelbare school-leeftijd is die interesse meer gespreid over de verschillende vormen van cultuuraanbod. In elk geval hebben de oudere leeftijdsgroepen een sterke inhaalbeweging gemaakt bij het 'nuttigen' van cultuur online. Omgekeerd is de sociale kloof beduidend groter geworden. Het sociale verschil in online participatie is tijdens de lockdown zelfs groter geworden dan ervoor, zelfs voor het culturele kernpubliek. Het feit dat veel online aanbod gratis is, is dus onvoldoende.

Online-cultuur lijkt een blijvertje... als het gratis is

Dat de cultuursector - waaronder zeker ook het sociaal-cultureel werk en de amateurkunstenorganisaties - sterk investeerde in digitaal aanbod, wordt geapprecieerd door het publiek. Er is een grote interesse om online aan cultuur te blijven participeren, ook bij mensen die dit tijdens de lockdown voor het eerst deden. Online cultuur kan immers een aantal behoeften vervullen zoals het bieden van ontspanning en het ontdekken van nieuwe dingen. Tegelijkertijd biedt het een antwoord op praktische drempels zoals het zoeken van een babysit voor jonge gezinnen of het moeten maken van verplaatsingen voor mensen met een zwakke gezondheid of fysieke beperking. De focus ligt daarbij op gratis activiteiten. De betalingsbereidheid voor online cultuur blijft immers bijzonder laag

One Pager Onderzoek Publiq

Bron: Publiq.be

Sociale aspect en live-beleving blijft belangrijk!

Online is ok omdat het moet. Maar het cultuurpubliek snakt naar de heropstart van het reguliere aanbod. Het sociale aspect van cultuurbeleving (vrienden en familie zien, de sfeer in publiek, mensen ontmoeten,...) blijft voor meer dan de helft van de cultuurliefhebbers belangrijk, en de online alternatieven voor interactie blijken daarvoor ontoereikend.
Hetzelfde blijkt ook voor de amateurkunsten. Online alternatieven zijn in de beleving van de cultuurparticipanten nog onvoldoende ontwikkeld om een gelijkaardige beleving te bieden als live samen cultuur beoefenen. 

Velen hunkeren dus, maar vooralsnog wil 7 op de 10 cultuurliefhebbers vermijden zich in grote groepen mensen te begeven of dicht bij anderen te komen. Dit is echter niet voor elke cultuurvorm hetzelfde. Waar een museum- of bibliotheekbezoek kan georganiseerd worden op een gecontroleerde manier die sterk gelijkt op hoe het er momenteel in supermarkten aan toe gaat, is dit voor activiteiten als concerten of theater al een pak minder evident. Bovendien vreest 4 op 10 respondenten dat de sfeer in het publiek te sterk zal lijden onder de social distancing-maatregelen.

Goesting versus voorzichtigheid

De cultuurliefhebbers hebben algemeen een groot vertrouwen in de veiligheidsvoorzieningen die de cultuurorganisaties treffen. Dit in contrast tot de grote individuele voorzichtigheid als het gaat over het nemen van het openbaar vervoer, het aanraken van voorwerpen zoals tickets, drankbonnen en deurklinken. Voor bijna één op drie is deelname aan cultuuractiviteiten sowieso uitgesloten zolang er geen vaccin is of er enig risico op besmetting is. Personen met een zwakke gezondheid of die samenwonen met personen die behoren tot risicogroepen zullen hun bezoek langer uitstellen, ook voor ‘veiligere opties’ als bibliotheek- of museumbezoek, en zullen meer gebruik blijven maken van het online aanbod.

Op de website van Publiq kan je de samenvatting en het volledige rapport van dit onderzoek downloaden. Wie meer wil weten, kan zich ook inschrijven voor het gratis webinar op 30 juni over de onderzoeksresultaten. 

Bart Verhaeghe Neem contact op met Bart