Kunnen voedselbossen ons klimaat redden?
maandag 27 november 2023
Dossier: Samen naar beter
Voedselbossen schieten als paddenstoelen uit de grond. Ze zijn niet alleen een troef voor de natuur, maar ook voor de mens. Steeds meer steden en gemeenten springen op de kar. Voluit of nog aftastend. En de Avansa’s? Die ondersteunen graag met raad en daad.
Een voedselbos is een door mensen ontworpen biotoop met als doel voedsel te produceren. Fruit, noten, bessen, kruiden … volgens de verschillende lagen van een natuurlijk bos. Een interessant landbouwalternatief? In elk geval krijgen we hier te maken met een robuust ecosysteem, relevant voor bijvoorbeeld natuurherstel en de biodiversiteit. Voedselbossen zijn méér dan een hype. Ze zetten ook in op duurzaamheid, milieubewustzijn, gedeelde verantwoordelijkheid en leiden wel vaker tot mooie vriendschappen.
Voedselbos in jouw buurt? Signaleer het hier.
Bouwen aan netwerken
Voedselbossen bieden een alternatief landbouwsysteem (privé of publiek) dat niet per se grootschalig hoeft te zijn, maar wel ontmoeting en educatie als extra troef in zich draagt.Tot die aspecten voelen Avansa’s zich zeker aangetrokken: mensen met elkaar in contact brengen, projecten laten leren van elkaar, kritisch nadenken over de leefomgeving en op zoek gaan naar alternatieven dichtbij. “Natuurplekken doen deugd,” stelt Katrien Zuallaert -educatief medewerker bij Avansa Oost-Brabant. ”Voor believers die de handen uit de mouwen willen steken, maar ook voor kwetsbare jongeren, mensen in burn-out, mensen met een migratie-achtergrond of ouderen.” “Elk project is anders,” gaat ze verder. “Het zijn de burgers zelf die er invulling aan geven. Wij ondersteunen. Bijvoorbeeld door pertinente vragen te stellen, afsprakenkaders richting te geven of inhoudelijke experts/partners te betrekken. Denk aan organisaties als Regionale Landschappen (die veel weten over poelen en houtkanten), Natuuracademie (cursussen bushcraft en wildpluk), Velt (expertise eetbare buurten) of Commons Lab (hoe als buurt plekken beheren).”
Voedselbosbeweging
Burgers, buurten, … De lerende netwerken tussen verschillende voedselbosgroepen zijn enorm verrijkend. Het geeft een boost aan het vertrouwen en verhoogt de slagkracht. “We slaan ook de brug naar gemeentebesturen. Het is fantastisch als zij voor langere tijd grond ter beschikking stellen als ‘gemeengoed’ dat door burgers beheerd mag worden. Net zo goed appreciëren we de hulp van een groendienst. Alle beetjes helpen.” Katrien betreurt dat de wet soms vaag is. Wat mag? Wat niet? “Wij bundelen onze ervaringen en richten ons tot het beleid met voorstellen om buurtvoedselbossen in de toekomst een plek te geven in de wetgeving."
Lief Verhaegen
Ook op Vlaams niveau begint één en ander te schuiven (cfr. Kennisloket Agroforestry). En de wetenschap draagt eveneens haar steentje bij. Op naar de toekomst.
Lief Verhaegen
Avansa als aanvuurder
Burgers willen de handen uit de mouwen steken. Dit gaat niet onopgemerkt voorbij. Vlaanderen telt 13 Avansa’s die elk hun eigen koers varen volgens regionale noden. Waar nuttig, bundelen ze de krachten via een gemeenschappelijk project of onderlinge afstemming. Op het vlak van duurzame, ecologische verandering zijn meerdere Avansa’s getriggerd door het concept voedselbos. In 2021 organiseerden ze samen een webinar met pionier Wouter Van Eck. Op regelmatige basis zoeken educatieve medewerkers advies en tips bij elkaar om hun projecten verder vorm te geven. Een format met groeipotentieel dus.Benieuwd hoe jouw Avansa voedselbossen steunt?
- Pioniers in de regio verbinden, Avansa Oost-Brabant
- Connecteren burgerinitiatieven, + zelf plannen? Avansa Halle-Vilvoorde
- Zelf een voedselbos inrichten en mogelijkheden nagaan, Avansa Oostende-Westhoek
- Inspirerend bezoek, Avansa Limburg
- Blik verruimen rond alternatieve voedselsystemen, Avansa regio Mechelen
- Promotie van dit concept, Avansa Vlaamse Ardennen – Dender
- …
