Opinie: "Minister Somers' gebrek aan erkenning is pijnlijk"
dinsdag 20 december 2022
Dossier: Decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk
Als reactie op een opinie van Stijn Oosterlynck in DS (14/12/2022) schreef Vlaams minister Somers op 15/12 een scherp stuk waarin hij betoogt dat een samenleving uit mensen bestaat, niet uit gemeenschappen. Daarom ontberen organisaties van mensen met een migratieachtergrond legitimiteit en versterken ze segregatie, aldus de minister. Kortzichtig, discriminerend én een bijzonder pijnlijk gebrek aan erkenning. Van een 'minister van samenleven' dan nog. De Federatie reageerde met onderstaand opiniestuk. Het werd - weliswaar met een misleidende inleiding - op maandag 19/12 gepubliceerd in DS.
Minister van Samenleven Somers legde donderdag in een opiniestuk in deze krant het sociaal-cultureel verenigingsleven over de knie. Het is er best gezellig, maar het helpt mensen niet vooruit. Zich organiseren op basis van etnisch-culturele identiteit bevordert segregatie, geen integratie. Voorts hebben die groepen geen recht van spreken want wie heeft hen verkozen en namens wie spreken ze, vraagt de minister zich luidop af. Als sociaal-cultureel werker doet dit pijn. Omdat het een ideologische geloofsbelijdenis is die haaks staat op wat ik dagelijks zie in de sector. Omdat het arrogant neerkijkt op het verschil dat honderdduizenden mensen dagelijks maken voor anderen.
Zoveel (on)zichtbare doorbraakmomenten
Ik vergeet ze nooit. De vrouw die pas aan het einde van de bijeenkomst zachtjes bekende dat ze door haar thuissituatie geen uitweg meer zag. Die zich onmiddellijk gesteund wist door tafelgenoten en vrijwilligers die later samen met haar die uitweg zochten. Een man, nog maar even in België, die vertelt over zijn angsten, zijn zoektocht naar werk en woning. En hoe die persoonlijke zoektocht een gedeelde zoektocht werd. De vrouw die al lang niet meer mee kon in onze kennissamenleving, die na weken voorbereiding met vrijwilligers en sociaal-culturele werkers een groot publiek durft toespreken.
(c) Etienne Beel
Die nu haar ervaringen in scholen deelt en in gesprek gaat met lokale besturen. De man waarmee ik samen talloze vormingen begeleidde was een periode dakloos. Het applaus was vaak voor hem. Ik heb mensen, deelnemers én vrijwilligers, zien thuiskomen, zien openbloeien en groeien. Ze nemen deel aan de samenleving en geven ze mee vorm. Het zal herkenbaar zijn voor mijn collega’s in het sociaal-cultureel werk. Zoveel doorbraakmomenten, klein en groot. Verenigingen betekenen vanalles voor veel mensen.
Mensen vertrouwen geven, hen opnemen in een groep, waarin ze leren van en met elkaar, verandert hoe ze in de samenleving staan. Het zijn al die mensen samen die de samenleving maken en veranderen, toch? LGBTQI+-organisaties, zelforganisaties van etnisch-culturele minderheden, organisaties van mensen met een beperking… vanuit opgebouwde expertise ondernemen sociaal-culturele organisaties over heel Vlaanderen acties, signaleren knelpunten en creëren verandering. Langzaam maar zeker, met vallen en opstaan, met bloed, zweet en tranen. Wat een gemiste kans dat uitgerekend een minister van samenleven dit niet (h)erkent.
Vrijheid van vereniging: de ene wat meer dan de andere
Minister Somers klopt zich op de borst dat liberalen de vrijheid van vereniging in de grondwet verankerden. Dat geldt ook voor mensen die zich op etnisch-culturele basis willen organiseren, zegt hij. Maar – zo voegt hij toe - de overheid moet dit niet zomaar subsidiëren. Dat klopt en dat gebeurt ook niet. Voor elke gesubsidieerde vereniging zijn er minstens tien die geen subsidies krijgen. Dat de goeroe van burgerparticipatie en ‘minder overheid’ zijn eigen (Mechelse) projecten voorstelt als recepten die wél werken, als tegenstelling tot de expertise in het veld, vind ik bizar.
Des te meer omdat zijn liberale buddy Sven Gatz in 2017 de architect was van een sociaal-cultureel decreet waarin het ‘civiel perspectief’ centraal stond: mensen mogen zich rond elk thema organiseren op een manier die ze zelf kiezen. Als dat binnen een strikt kwaliteitskader gebeurt en ze aan gedetailleerde criteria voldoen, kunnen ze subsidies krijgen. Minister van Cultuur Jambon past dat decreet nu aan om subsidies voor organisaties ‘die zich terugplooien op etnisch-culturele afkomst en segregatie bevorderen’ te kunnen schrappen. Nog los van het feit dat er momenteel geen enkele dergelijke organisatie gesubsidieerd wordt binnen dit decreet, begrijp ik niet dat minister Somers stellig zegt dat dit geen overheidsinmenging is. Dan blijf ik met de vraag zitten waarom enkel mensen die zich organiseren op etnisch-culturele basis geen subsidies meer mogen krijgen. Omdat deze regering zomaar en compleet ongefundeerd besliste dat hun recepten niet werken? Met het al genoemde kwaliteitskader in mijn achterhoofd, kan ik enkel besluiten dat dit pure discriminatie is.
Des te meer omdat zijn liberale buddy Sven Gatz in 2017 de architect was van een sociaal-cultureel decreet waarin het ‘civiel perspectief’ centraal stond: mensen mogen zich rond elk thema organiseren op een manier die ze zelf kiezen. Als dat binnen een strikt kwaliteitskader gebeurt en ze aan gedetailleerde criteria voldoen, kunnen ze subsidies krijgen. Minister van Cultuur Jambon past dat decreet nu aan om subsidies voor organisaties ‘die zich terugplooien op etnisch-culturele afkomst en segregatie bevorderen’ te kunnen schrappen. Nog los van het feit dat er momenteel geen enkele dergelijke organisatie gesubsidieerd wordt binnen dit decreet, begrijp ik niet dat minister Somers stellig zegt dat dit geen overheidsinmenging is. Dan blijf ik met de vraag zitten waarom enkel mensen die zich organiseren op etnisch-culturele basis geen subsidies meer mogen krijgen. Omdat deze regering zomaar en compleet ongefundeerd besliste dat hun recepten niet werken? Met het al genoemde kwaliteitskader in mijn achterhoofd, kan ik enkel besluiten dat dit pure discriminatie is.
Wie sluit eigenlijk wie uit?
Waarom zegt een minister van samenleven niet dat we álle burgers nodig hebben om een inclusieve samenleving te realiseren? Waarom uitgaan van one size fits all in een steeds complexere samenleving?
Als de Vlaamse regering het écht meent met die inclusieve samenleving, waarom dan niet het engagement van zoveel burgers en organisaties veel meer omarmen? De expertise van zoveel organisaties offensief inschakelen? Waarom zou een door de minister gestart buddyproject meer impact hebben dan het peer-to-peer leren binnen verenigingen? En waarom toch altijd eerst vragen ‘namens wie’ iemand spreekt, alvorens ernaar te luisteren? (zou men dat ook aan Fernand Huts vragen, vraag ik mij dan af). Vlaanderen heeft een breed vertakt ecosysteem van sociaal-culturele organisaties. Samen met deze Meesters in Samenleven reik ik de minister van samenleven de hand om mét elkaar aan die inclusieve samenwerking te werken, niet naast of tegen elkaar. En ja, áls er een organisatie uit de bocht gaat, heb dan vertrouwen dat het decretale kwaliteitskader zijn werk zal doen. Dat is namelijk exact wat een overheid moet doen. Niet meer en niet minder.
Als de Vlaamse regering het écht meent met die inclusieve samenleving, waarom dan niet het engagement van zoveel burgers en organisaties veel meer omarmen? De expertise van zoveel organisaties offensief inschakelen? Waarom zou een door de minister gestart buddyproject meer impact hebben dan het peer-to-peer leren binnen verenigingen? En waarom toch altijd eerst vragen ‘namens wie’ iemand spreekt, alvorens ernaar te luisteren? (zou men dat ook aan Fernand Huts vragen, vraag ik mij dan af). Vlaanderen heeft een breed vertakt ecosysteem van sociaal-culturele organisaties. Samen met deze Meesters in Samenleven reik ik de minister van samenleven de hand om mét elkaar aan die inclusieve samenwerking te werken, niet naast of tegen elkaar. En ja, áls er een organisatie uit de bocht gaat, heb dan vertrouwen dat het decretale kwaliteitskader zijn werk zal doen. Dat is namelijk exact wat een overheid moet doen. Niet meer en niet minder.
Download hier het artikel in DS in pdf-versie.
Een interessant artikel over deze kwestie, inclusief tal van voorbeelden uit de sector, lees je in Apache.
