Vrijwilligerswet en de gratis vrijwilligersverzekering, beide in een nieuw jasje.
dinsdag 19 maart 2019
Dossier: Vrijwilligerswerk
In 2015 werd naar aanleiding van de tiende verjaardag van de vrijwilligerswet een evaluatie uitgevoerd door de Hoge Raad voor Vrijwilligers. Minister van Sociale Zaken, Maggie De Block, verwerkte deze evaluatie in een nieuw wetsontwerp. Op 14 februari 2019 werd de langverwachte wetswijziging van de vrijwilligerswet vervolgens aangenomen door de Kamer. Niet enkel de wet wijzigt dit voorjaar, vanaf 1 april zullen er ook nieuwe voorwaarden gehanteerd worden voor het gebruik van de gratis vrijwilligersverzekering.
De vrijwilligerswet
De vrijwilligerswet van 2005 was een mijlpaal omdat ze bescherming bood aan vrijwilligers die zich belangeloos inzetten. Twaalf jaar later bood deze wet nog steeds een goed kader waarbinnen vrijwilligerswerk kan plaatsvinden. Toch waren er in de praktijk een aantal interpretatie- en andere problemen die tot onzekerheid leidden bij vrijwilligers of vrijwilligersorganisaties. Met de vernieuwde wet willen minister De Block en minister Peeters die onzekerheid wegnemen. In de nieuwe vrijwilligerswet worden de aanpassingen die de Hoge Raad voor Vrijwilligers suggereert grotendeels overgenomen. Wat is er nu concreet veranderd?
- De bedragen die de vrijwilligers krijgen worden vanaf nu “kostenvergoeding” genoemd in de plaats van een “vergoeding”. De bedoeling is om te benadrukken dat hun engagement gratis is.
- Vrijwilligers die hun fiets of persoonlijk voertuig gebruiken kunnen een vergoeding krijgen voor hun vervoerskosten tot 2.000 kilometer. Als het vrijwilligerswerk bestaat uit het vervoer van personen is er geen beperking van het aantal kilometers.
- Occasionele geschenken worden niet meegerekend in de berekening van de maximumbedragen voor kostenvergoedingen.
- Het begrip “beroepsgeheim” wordt verduidelijkt voor vrijwilligers. Vanaf nu zal de organisatie die een beroep doet op vrijwilligers deze duidelijk moeten maken of het beroepsgeheim al dan niet van toepassing is voor hen.
- De onkostenvergoeding binnen het vrijwilligerswerk is beschermd tegen beslaglegging.
- Bestuursvrijwilligers kunnen ook als vrijwilliger van de organisatie beschouwd worden en dus een kostenvergoeding ontvangen.
De wet moet nog gepubliceerd worden in het Belgisch Staatsblad, voor ze in werking treedt. Lees het aangenomen wetsontwerp alvast hier na.
Niet alle voorstellen van de Hoge Raad werden echter meegenomen. Onder meer op de afschaffing van de meldingsplicht voor werkloze vrijwilligers en de meldingsplicht bij Fedasil voor asielzoekers gaat de wet niet in.
Afschaffing van de meldingsplicht
Op dit moment dienen werklozen die vrijwilligerswerk verrichten hun activiteiten verplicht aan te geven bij de RVA. De Hoge Raad pleitte voor een afschaffing van deze verplichting. De vrees voor de onbeschikbaarheid voor de arbeidsmarkt is ongegrond, aldus de Hoge Raad. Ook Evita Willaert (Groen) en Gilles Vanden Burre (Ecolo) dienden een amendement in bij de bespreking van de wet in de commissie om die meldingsplicht af te schaffen. Dit amendement werd echter niet weerhouden. Minister De Block (Open Vld) gaf in de commissie wel aan een nieuwe administratieve instructie aan de RVA te zullen geven om ervoor te zorgen dat er wel een melding van het vrijwilligerswerk moet zijn, maar niet langer een goedkeuring.
De gratis vrijwilligersverzekering: nieuwe voorwaarden vanaf 1 april
Vanaf 1 januari 2018 zorgt Vlaanderen voor een gratis verzekering voor vrijwilligers, beheerd door het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk.. Deze verzekering vervangt de voormalige collectieve verzekering voor vrijwilligers die aangeboden werd door de Provinciale Steunpunten Vrijwilligerswerk. Vanaf 1 april 2019 zullen de voorwaarden van deze gratis verzekering echter veranderen. Hier alvast een overzicht van de grote wijzigingen.
- De gratis vrijwilligersverzekering zal zich vanaf 1 april focussen op feitelijke verenigingen, startende vzw’s en vzw’s zonder personeel. Organisaties die niet in aanmerking komen voor de gratis verzekering zullen meer informatie krijgen over het afsluiten van een eigen verzekering.
- De polis en waarborgen van de gratis vrijwilligersverzekering werden verbeterd. Je zal ook vrijwilligersuren kunnen verzekeren, in plaats van mandagen.
- Organisaties met een maatschappelijke zetel in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vragen vanaf 1 april hun erkenning aan bij het Vlaams Steunpunt vrijwilligerswerk, niet meer bij de VGC.
Op vraag van Marius Meremans (N-VA) in de Commissie Cultuur antwoordde minister Gatz dat er in het voorjaar van 2020 al een korte tussentijdse interne evaluatie op het programma staat op basis van één werkjaar. Indien er zich fundamentele problemen voordoen bij de toepassing van het nieuwe reglement, kunnen er dan al enkele bijsturingen gedaan worden. Op 26 maart zal de nieuwe gratis vrijwilligersverzekering door minister Gatz samen met het Steunpunt vrijwilligerswerk officieel bekendgemaakt worden.
