Maak werk van een coherente visie op cultuurparticipatie en cultuureducatie. Voorzie de nodige ondersteuning
vrijdag 13 oktober 2023
“Bijna de helft van de Vlamingen doet aan amateurkunsten. Maar slechts een fractie van beleid en regelgeving is daar op afgestemd.”
In Vlaanderen is er veel cultuur. De focus ligt daarbij op productie en consumptie. Voor actieve cultuurparticipatie en cultuureducatie is er te weinig aandacht. Het hefboomeffect voor de samenleving is nochtans bijzonder groot. Een overheidsbrede visie op en ondersteuning van cultuurparticipatie en cultuureducatie is dringend nodig.
An Leenders (Creatief Schrijven) vat het hier kort voor u samen.
Daaronder leest u de concrete aanbevelingen.
Stimuleer actieve cultuurparticipatie als motor voor meer en bredere participatie aan kunst en cultuur
Onderzoek leert dat wie zelf kunst beoefent ook vaker naar concerten, tentoonstellingen e.d. gaat. Amateurkunsten bieden dus een makkelijke opstap naar het ‘reguliere’ kunst- en cultuuraanbod.
Ook in sociaal-culturele organisaties zijn deelnemers méér dan dat. Ze zijn ‘deelhebbers’ en vormen mee de sociaal-culturele activiteit. Beperk nooit opnieuw als eerste de kansen op actieve cultuurparticipatie (cf. coronapandemie). Het is namelijk essentieel voor het bevorderen van de weerbaarheid van mensen. Actieve cultuurparticipatie wordt wel nog altijd te weinig ingevuld voor en door kansengroepen. Ontwikkel in samenwerking met (ervarings)deskundige organisaties een offensieve strategie om hier een hinkstapsprong in te maken.
Ook in sociaal-culturele organisaties zijn deelnemers méér dan dat. Ze zijn ‘deelhebbers’ en vormen mee de sociaal-culturele activiteit. Beperk nooit opnieuw als eerste de kansen op actieve cultuurparticipatie (cf. coronapandemie). Het is namelijk essentieel voor het bevorderen van de weerbaarheid van mensen. Actieve cultuurparticipatie wordt wel nog altijd te weinig ingevuld voor en door kansengroepen. Ontwikkel in samenwerking met (ervarings)deskundige organisaties een offensieve strategie om hier een hinkstapsprong in te maken.
Voer een slim en efficiënt ondersteunend cultuureducatiebeleid over sectoren heen
Letterlijk miljoenen mensen tekenen jaarlijks in op educatie binnen sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Dat gebeurt ook in andere sectoren, zoals jeugd, kunsten, circus e.d. Een overkoepelende ondersteuning van deze uiteenlopende cultuureducatieve organisaties en praktijken ontbreekt. Dit zorgt voor onbeantwoorde noden en een onderwaardering bij beleidsmakers. De cultuurminister en het departement moeten een offensieve en zichtbare partner worden van het regeringsbeleid rond levenslang en levensbreed leren.
Het actieplan cultuureducatie waaraan het Departement Cultuur, Jeugd en Media werkt, biedt kansen om de cultuureducatieve praktijken binnen de amateurkunsten te versterken en breder te verspreiden. Voorzie een gelijke cofinanciering vanuit de betrokken beleidsdomeinen voor transversale projecten.
Het actieplan cultuureducatie waaraan het Departement Cultuur, Jeugd en Media werkt, biedt kansen om de cultuureducatieve praktijken binnen de amateurkunsten te versterken en breder te verspreiden. Voorzie een gelijke cofinanciering vanuit de betrokken beleidsdomeinen voor transversale projecten.
Ondersteun amateurkunstenaars via hun koepelorganisaties
Vlaanderen is Europees koploper in beoefening van amateurkunsten. Meer dan 2 miljoen Vlamingen – bijna de helft van de volwassen bevolking – is artistiek bezig in de vrije tijd, individueel of in groepsverband. Naast infrastructuur, signaleren zij vooral een nood aan vorming om verder te kunnen ontwikkelen. Faciliteer de koepelorganisaties om hier volop op in te zetten.
Hou meer rekening met de expertise van amateurkunstenorganisaties bij (wetgevende) initiatieven in de sectoren van professionele kunsten, onderwijs, cultuureducatie en welzijn
De Federatie is een evident aanspreekpunt voor amateurkunsten. Overheden, steunpunten of sectorfederaties - binnen en buiten cultuur - zien ons als een evidente gesprekspartner aan tafel zodat deze sector op cruciale momenten en plaatsen vertegenwoordigd is.
Betrek amateurkunstenorganisaties bij de Landschapstekening Kunsten en in de overkoepelende adviescommissie van het Kunstendecreet. Creëer via het Kunstendecreet impulsen voor samenwerking met amateurkunstenorganisaties. Organiseer geregeld overleg tussen de beleidsdomeinen Cultuur en Onderwijs en kom vooral naar buiten met succesverhalen op dit kruispunt. Evenwichtig partnerschap vraagt ook om gelijkwaardige financiering. Organiseer in de evaluatie van het decreet voor het deeltijds kunstonderwijs de nodige flexibiliteit en ruimte voor de samenwerking tussen DKO en amateurkunsten. Samenwerkingen met welzijnsactoren zijn maatschappelijk heel waardevol. Investeer ook vanuit Welzijn in creatieve, innovatieve initiatieven.
Zie hieronder wat Stephanie D'Hose (Open VLD) hierover zei op Wascabi (31/8/2023)
Betrek amateurkunstenorganisaties bij de Landschapstekening Kunsten en in de overkoepelende adviescommissie van het Kunstendecreet. Creëer via het Kunstendecreet impulsen voor samenwerking met amateurkunstenorganisaties. Organiseer geregeld overleg tussen de beleidsdomeinen Cultuur en Onderwijs en kom vooral naar buiten met succesverhalen op dit kruispunt. Evenwichtig partnerschap vraagt ook om gelijkwaardige financiering. Organiseer in de evaluatie van het decreet voor het deeltijds kunstonderwijs de nodige flexibiliteit en ruimte voor de samenwerking tussen DKO en amateurkunsten. Samenwerkingen met welzijnsactoren zijn maatschappelijk heel waardevol. Investeer ook vanuit Welzijn in creatieve, innovatieve initiatieven.
Zie hieronder wat Stephanie D'Hose (Open VLD) hierover zei op Wascabi (31/8/2023)
Optimaliseer regelgeving met impact op actieve cultuurparticipatie
De KVR is afgeschaft, de AKV (Amateurkunstenvergoeding) is geboren. Monitor scherp en kort op de bal de impact hiervan bij amateurkunstenaars en organisatoren. Stuur meteen bij waar nodig.
Hou meer rekening met actieve cultuurparticipatie in beleidskaders, subsidielijnen en onderzoek. Laat bijvoorbeeld de klassieke relatie tussen de maker/producent en gebruiker/consument los.
