Maximaliseer Europese kansen voor verenigingen
vrijdag 13 oktober 2023
“Europese kansen voor verenigingen maximaliseren en de negatieve effecten van Europese besluitvorming op verenigingen minimaliseren”
De veelheid en veelzijdigheid van sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties, hun relatieve autonomie en hun rol in de samenleving is eigen aan Vlaanderen. Europese regelgeving en afgeleiden daarvan zetten dat model onder druk. De Vlaamse en federale overheid moeten de eigenheid van onze sectoren sterker verdedigen op Europees niveau en sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties alle kansen geven om Europees te excelleren.
Isaak Dieleman (Landelijke Gilden) vat het hier kort voor u samen.
Daaronder leest u de concrete aanbevelingen.
Stem Europese regelgeving ook af op ‘for purpose’-verenigingen, niet enkel op overheden en bedrijven
Europese regelgeving wordt nu steevast bedacht met bedrijven en overheden voor ogen. Dit heeft veel nadelige gevolgen voor vzw’s in België, die veelal tussen wal en schip vallen. De Vlaamse en Belgische spelers die betrokken zijn bij Europese besluitvorming moeten harder en vroeger op tafel slaan als vzw’s de dupe dreigen te worden van Europese regelgeving.
De Federale en Vlaamse regering moet de interpretatieruimte die Europese regelgeving (meestal) biedt maximaal gebruiken
Leg de schuld van ‘overbodige regels en administratie’ niet bij ‘Europa’ als er ruimte is om vanuit Vlaanderen/België eigen accenten te leggen of af te wijken.
De Vlaamse regering mag bij de implementatie van de Europese richtlijnen niet ruimer of strenger zijn dan wat voorzien is (het ‘no gold-plating’-principe). Europese regelgeving moet meestal omgezet worden in federale – en/of Vlaamse – regelgeving. Erken bij deze vertaalslag de uniciteit van het verenigingsleven zodat ze niet in grijze zones of ongewenste situaties terechtkomen. Specifiek moeten uitzonderingen of gerichte regels voor vzw’s overwogen worden zodat vzw’s geen regels moeten volgen die niet toepasbaar of buiten proportie zijn en hun werking nodeloos belasten. Dit was in het verleden bijvoorbeeld het geval met de wetgeving rond overheidsopdrachten en GDPR. De perikelen rond het UBO-register zijn het recentste voorbeeld.
De Vlaamse regering mag bij de implementatie van de Europese richtlijnen niet ruimer of strenger zijn dan wat voorzien is (het ‘no gold-plating’-principe). Europese regelgeving moet meestal omgezet worden in federale – en/of Vlaamse – regelgeving. Erken bij deze vertaalslag de uniciteit van het verenigingsleven zodat ze niet in grijze zones of ongewenste situaties terechtkomen. Specifiek moeten uitzonderingen of gerichte regels voor vzw’s overwogen worden zodat vzw’s geen regels moeten volgen die niet toepasbaar of buiten proportie zijn en hun werking nodeloos belasten. Dit was in het verleden bijvoorbeeld het geval met de wetgeving rond overheidsopdrachten en GDPR. De perikelen rond het UBO-register zijn het recentste voorbeeld.
Volg de Europese besluitvorming met impact op sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties intensiever op
De Vlaamse overheid neemt o.a. via de Permanente Vertegenwoordiging deel aan het besluitvormingsproces binnen de EU. Voor het brede cultuurveld is het departement Cultuur, Jeugd en Media daar slechts in beperkte mate mee bezig. Heel wat waardevolle aanbevelingen uit onderzoeksrapporten -besteld door datzelfde departement - blijven daardoor ook dode letter.
Ook andere Europese overleg- en inspraakkanalen worden onvoldoende benut.
In het Vlaams en federaal parlement is er te weinig aandacht voor Europese regelgeving. Richt een interparlementaire werkgroep op om proactief meer politieke aandacht te garanderen voor Europese regelgeving. En voorzie in de vakcommissies Europa-watchers die Europese dossiers die relevant zijn voor de betrokken commissie opvolgen en inspanningen leveren om ze op de commissieagenda te plaatsen.
Breng in kaart wie over Europese besluitvorming op welke fora welke beslissingen neemt met mogelijks negatieve gevolgen voor sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Bouw garanties in dat op al deze plekken een proactieve reflex leeft van wat gevolgen kunnen zijn voor het verenigingsleven in Vlaanderen.
Zie hieronder wat Eva De Bleeker (Open VLD) hierover zei op Wascabi (31/8/2023)
Zie hieronder wat Eva De Bleeker (Open VLD) hierover zei op Wascabi (31/8/2023)
Zorg dat sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties optimaal toegang hebben tot mogelijkheden die de EU hen biedt
Bijna de helft van de sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties doet beroep op middelen van de EU. Binnen brede cultuurprogramma’s maar evenzeer daarbuiten gezien ze rond uiteenlopende thema’s werken. Ze zijn als trekker of partner betrokken in Europese projecten en het gros van hen is ook actief in Europese koepels en netwerken. Ze ervaren tegelijk heel wat drempels die vaak te maken hebben met de complexiteit van Europese procedures.
Ga na hoe Europese procedures om steun te krijgen, vereenvoudigd kunnen worden op maat van sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Zorg voor meer begeleiding bij opmaak en indienen van complexe projectaanvragen. Het meezoeken naar partners en mogelijke cofinanciering zijn daarbij aandachtspunten. DCJM zou een bredere en sterkere regierol moeten opnemen om de Vlaamse culturele sector nog sterker en gerichter toe te leiden naar de verschillende Europese financieringsprogramma’s. Hiervoor zijn significante bijkomende middelen nodig. Zo zou het DCJM bijvoorbeeld een EU-werkgroep kunnen oprichten die bestaat uit de kerntoeleiders (Vleva, Cultuurloket, NCP’s…) en waarbij periodiek de sectorale en transversale steunpunten en de belangenbehartigers betrokken worden. Van daaruit kan samen een methode gevonden worden om EU-informatie, relevante aankomende EU-oproepen (gebundeld vanuit de verschillende EU-programma’s) en deadlines voor de cultuursector op de minst versnipperde wijze aan de cultuursector te communiceren. Waardeer de internationale positie die sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties innemen. Ze leveren vaak straf werk dat niet of onvoldoende wordt gezien.
Ga na hoe Europese procedures om steun te krijgen, vereenvoudigd kunnen worden op maat van sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Zorg voor meer begeleiding bij opmaak en indienen van complexe projectaanvragen. Het meezoeken naar partners en mogelijke cofinanciering zijn daarbij aandachtspunten. DCJM zou een bredere en sterkere regierol moeten opnemen om de Vlaamse culturele sector nog sterker en gerichter toe te leiden naar de verschillende Europese financieringsprogramma’s. Hiervoor zijn significante bijkomende middelen nodig. Zo zou het DCJM bijvoorbeeld een EU-werkgroep kunnen oprichten die bestaat uit de kerntoeleiders (Vleva, Cultuurloket, NCP’s…) en waarbij periodiek de sectorale en transversale steunpunten en de belangenbehartigers betrokken worden. Van daaruit kan samen een methode gevonden worden om EU-informatie, relevante aankomende EU-oproepen (gebundeld vanuit de verschillende EU-programma’s) en deadlines voor de cultuursector op de minst versnipperde wijze aan de cultuursector te communiceren. Waardeer de internationale positie die sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties innemen. Ze leveren vaak straf werk dat niet of onvoldoende wordt gezien.
Over een aantal van deze bezorgdheden organiseert De Federatie samen met Beweging.net en de Verenigde Verenigingen op 1 maart de conferentie 'Shrinking space for civil society in Europe'.
