Kiespijler: cultuur en onderwijs?
maandag 6 mei 2024
We vroegen aan 7 partijen in welke mate ze het eens zijn met onderstaande stelling. De letterlijke antwoorden en motivaties van de partijen vind je hieronder (per partij, in alfabetische volgorde)
"Om actieve cultuurparticipatie en levenslang leren te bevorderen, hebben de Vlaamse domeinen cultuur en onderwijs eind 2025 een ambitieus globaal plan."
cd&v - eerder akkoord
cd&v benadrukt het cruciale belang van cultuureducatie als katalysator voor beleving, participatie en creatie binnen het culturele veld. Het is essentieel dat we investeren in een toegankelijk beleid voor cultuureducatie en dit naadloos integreren in het standaardonderwijs. Dit kan bijvoorbeeld door de STEAM-richtingen (‘Science, Technology, Engineering, Art & Mathematics’) te versterken en door samenwerkingsverbanden tussen kunstenaars en leerkrachten in co-teaching trajecten aan te moedigen. Buiten de schoolmuren moet cultuureducatie ook een prominente rol spelen in het vrijetijdsaanbod, om ervoor te zorgen dat jongeren op een speelse en prikkelende wijze in contact komen met kunst en cultuur. Dit kan via jeugdorganisaties, het deeltijds kunstonderwijs en sociaal-culturele organisaties.
Het Leesoffensief is een mooi voorbeeld van een gemeenschappelijk plan waar onderwijs en cultuur samen aan werken. Maar we moeten dan wel voldoende middelen uittrekken zodat alle partnerorganisaties hun projecten kunnen uitrollen.
Groen - helemaal akkoord
Groen wil cultuurparticipatie van jongs af aan bevorderen. Elk kind moet zich cultureel en artistiek kunnen ontplooien. Voor vele kinderen en jongeren is de school de enige toegangspoort tot cultuur. Kunst en cultuur moeten daarom fundamenteel verankerd worden in ons onderwijs. We pleiten voor één minister van onderwijs, cultuur, media en jeugd. We versterken het Deeltijds Kunstonderwijs en in de geest van de "Brede School" laten we het onderwijs nog meer samenwerken met kunst- en cultuurinstellingen. We versterken die samenwerking door Dynamoprojecten en Kunstkuur op te schalen en te verankeren in langlopende trajecten. Daarbij betrekken we ook andere culturele spelers, zoals lokale culturele centra, bibliotheken en kunstenaars(collectieven). Door ruimte tijdens of na de schooluren ter beschikking te stellen aan kunstenaars of kunstorganisaties, vergroten we de kruisbestuiving tussen school en kunst. We pleiten bovendien voor de invoering van een "cultuurpas" voor jongeren, zoals die al in andere Europese landen bestaat. Een deel van het budget kunnen ze zelf besteden zoals ze willen, een ander deel kan gebruikt worden voor culturele activiteiten met school. Binnen de decretale kaders, heeft de overheid vele kansen om participatie te bevorderen. Of net te verhinderen, zoals de huidige regering gedaan heeft door de decretale basis voor participatie te schrappen, of etnisch-culturele organisaties te viseren. Groen wil dat participatie als subsidievoorwaarde in alle decreten verankerd wordt. We willen het bestaande instrumentarium zoals de UITpas, Museumpas,... optimaal benutten, maar ook de opgebouwde kennis en expertise herwaarderen en inzetten in de volledige sector. De rol van Demos verdient opschaling voor het hele cultureel domein, niet enkel binnen een digitaliseringsdecreet, en we zorgen voor voldoende begeleiding en ondersteuning voor (socio-culturele) organisaties die willen inzetten op kansengroepen. Groen wil verder ook een transversale subsidielijn rond cultuureducatie, die enerzijds de taakstelling van een expertisecentrum financiert, en anderzijds ook de mogelijkheid biedt om langdurig projecten en trajecten op te zetten.
N-VA - eerder akkoord
N-VA is voorstander van een versterking van cultuureducatie en kijkt daarvoor naar het deeltijds kunstonderwijs als partner. Vanzelfsprekend komen amateurkunstenverenigingen daarbij ook in het vizier: veel amateurkunstenaars vinden nu al hun weg naar het deeltijds kunstonderwijs of via het deeltijds kunstonderwijs naar amateurkunstenverenigingen.
Ook op cultuurparticipatie zet N-VA sterk in. Publiq, de bezieler van de UiTPAS, krijgt na al die jaren dankzij N-VA structureel werkingsmiddelen en via het nieuwe decreet bovenlokaal cultuurbeleid wordt de participatie van kansengroepen versterkt.
De nieuwe decreten amateurkunsten en bovenlokaal cultuurbeleid zien de eerste beleidsperiode vanaf 01/01/2027 ingaan, dus het klinkt logisch eind 2025 een globaal plan neer te leggen. Daarbij wel de kanttekening dat het deeltijds kunstonderwijs veelal door lokale besturen wordt ingericht en dus al in 2026 aan een nieuwe beleidsperiode begint. Dat heeft wellicht een impact op de door De Federatie voorgestelde planning, die sowieso al onderhevig is aan de regeringsonderhandelingen en het regeerakkoord.
Open VLD - helemaal akkoord
Er zijn te veel silo’s in ons systeem. De beleidsdomeinen cultuur en onderwijs zouden meer structureel moeten samenwerken. Dat kan door cultuureducatie in de brede betekenis een structurele rol te geven in het onderwijs, maar ook door de praktische uitbouw van brede scholen. Daarbij vervallen de grenzen tussen schooltijd en naschoolse culturele en maatschappelijke vorming en sport. Voorts moeten alle actoren die rond cultuur werken beter samenwerken, ook economische actoren.
PVDA - helemaal akkoord
We willen cultuur een prominentere plaats geven binnen het onderwijs. Cultuur op school is meer dan een excursie. Het zou een integraal onderdeel van het schoolcurriculum moeten zijn. Daarom zetten we de kunsten opnieuw expliciet in de eindtermen, op alle onderwijsniveaus en bieden introductiecursussen aan in verschillende kunstvormen gedurende de hele schoolloopbaan, te beginnen op het niveau van de kleuterschool. In het secundair onderwijs doen we een beroep op kunstenaars en culturele actoren. We verwelkomen alle artistieke disciplines en besteden bijzondere aandacht aan culturele uitingen die jongeren aanspreken, zoals DJ-mixen, videoclips, fotografie, webdesign, urban dance, slam en graffiti. We geven scholen voldoende personeel en financiële middelen om dit te realiseren.
Vlaams Belang - eerder akkoord
Vooruit - helemaal akkoord
Voorbeelden uit binnen- en buitenland leren ons dat cultuureducatie leiden tot bijvoorbeeld beter zelfbeeld bij jongeren en snellere taalverwerving bij nieuwkomers. Dat zijn zeer belangrijke maatschappelijke winsten. Deze verantwoordelijkheid moet gedeeld worden door de departementen onderwijs en cultuur. De samenwerking moet intenser en de ontwikkelde trajecten gerichter. Naast de sectoren moeten ook de lokale overheden deze trajecten mee vorm geven, vanuit hun ervaring.
