De Federatie schrijft een open brief

Vijf vragen in één open brief 

Beste adviescommissie & administratie,  

Beste politicus,  

Beste believer in de slagkracht van sociaal-cultureel werk,  

Beste fan van bottom-up initiatief en vrijwillig engagement, 

Vele organisaties ontvingen het definitieve visitatieverslag. Voor de ene betekende dit positief nieuws, voor de andere negatief.  

We maken ons zorgen over de globale resultaten van de visitaties. De diversiteit van het sociaal-culturele veld komt volgens ons in het gedrang.  Dit signaal willen we zeker aan u meegeven, in de overtuiging dat hieraan nog kan worden geremedieerd.  In deze Open Brief schrijven we samen de essentie neer, maar meer achtergrond en cijfermateriaal kan u via deze link terugvinden.  

Het sociaal-cultureel werk wordt gevormd door de vele organisaties die vormen, verenigen en bewegen. De gouden formule is niet het werk dat de ene of de andere organisatie apart verricht. Onze gezamenlijke kracht is de manier waarop wij op elkaar inspelen, elk met een eigen rol, gedrevenheid en betekenis. Juist dat samenspel zorgt ervoor dat maatschappelijke veranderingen en signalen bij heel diverse groepen worden gedetecteerd én zo worden aangepakt in de brede samenleving.   

Het globale resultaat dat nu op tafel ligt, dreigt deze sterke diversiteit aan werkvormen te doen afkalven. De focus kwam voor heel wat organisaties te sterk te liggen op een management-gedreven, top-down benadering. Het is van groot belang dat ook de trage, participatieve processen met grote groepen vrijwilligers, kenmerkend voor de democratische gedrevenheid van onze sector, voldoende wordt gerespecteerd. Die betrokkenheid bij het democratische proces maakt het sociaal-cultureel werk zo fijn en zo diep geworteld in het leven van miljoenen mensen, stuk voor stuk kritische en mondige mede-eigenaars van hun vereniging. Elke commissie moet dit aspect consequent meenemen in de beoordeling van veranderingsprocessen.    

Bij veel organisaties in alle werksoorten hield de evaluatie onvoldoende rekening met hun eigenheid, hun DNA. Zelfs bij een hele groep, de vormingsinstellingen, werd geen rekening gehouden met hun absolute kernsterkte: “leren”.  Deze constructiefout zag ook de administratie en het kabinet.  

We zijn ook teleurgesteld over de vele negatieve verdicten over een door vrijwilligers gedreven sector. U moet zich immers realiseren dat een negatieve evaluatie een bijzonder grote impact heeft op een organisatie. Het is een mokerslag voor de betrokkenen, inclusief de duizenden vrijwilligers. Negatieve evaluaties dienen niet, zo zegt het decreet, om een pedagogische oorveeg te geven.  

Wij maken ons zorgen, zoveel is duidelijk. Laten we daarom allen onze verantwoordelijkheid nemen, om een sterk en breed sociaal-cultureel werk in Vlaanderen te realiseren, door fouten recht te zetten en bij te sturen met het oog op de toekomst.  

De volgende 4 zaken zijn op korte termijn noodzakelijk: 

Beste beleidsmakers:  

• De 22 organisaties die binnen enkele maanden een remediëringsvisitatie krijgen -graag met een extra blik van een bijkomende externe deskundige-, moeten ook het verslag hiervan kunnen inkijken en hierop kunnen repliceren. Zo kan de minister beslissen op basis van correcte en gedocumenteerde informatie. 

• De organisaties die een positief visitatietraject achter de rug hebben, mogen bij de beoordeling van het beleidsplan niet plots geconfronteerd worden met een negatief oordeel uitsluitend naar aanleiding van één van de vier elementaire beoordelingselementen. We willen dit graag bevestigd zien. 

Beste adviescommissie en administratie: 

• We dringen erop aan om de komende weken en maanden een stevige dialoog te voeren met de sector, via De Federatie. Zo kunnen we, zowel inhoudelijk als procedureel, heldere afspraken maken over het beoordelingskader.  
• Het is noodzakelijk dat de externe deskundigen goed doordrongen zijn van dit beoordelingskader, via infosessies waaraan ook De Federatie graag inhoudelijk de medewerking verleent. 

Eigenlijk is er nog een vijfde vraag, een beetje van een andere orde, maar minstens even belangrijk. Wij geloven, net als u, in de kracht van het sociaal-cultureel werk. Spreken we meteen af om dit samen met lef en bravoure uit te dragen? Tegenover wie ertoe doet, in regeerakkoorden en beleidsnota’s, in adviezen en aanbevelingen, in de culturele diplomatie, zéker ook in de groeibudgetten voor de sector vanaf 2021, … Kortom, ook op u komt het aan. 

We rekenen op u.  

Bij voorbaat dank,