Nieuwe amateurkunstenvergoeding in de maak
vrijdag 9 september 2022
Dossier: Van KVR naar amateurkunstenvergoeding
Deze zomer kwam de federale regering tot een akkoord over de hervorming van de sociale zekerheid en werkloosheidsregels voor professionele kunstwerkers. De nieuwe regels gelden vanaf 1 oktober 2022. In het kielzog van de hervorming van dit zogenaamde "Kunstenaarsstatuut" wordt ook de kleine vergoedingsregeling voor kunstenaars (KVR) omgevormd tot een amateurkunstenvergoeding (AKV). Deze nieuwe vergoeding zal ten laatste op 1 januari 2024 in voege gaan. Welke veranderingen zijn er op til? En wat kan volgens ons beter?
Van KVR naar amateurkunstenvergoeding (AKV)
(c) Sophie Nuytten
Ook als amateurkunstenaar kun je een vergoeding krijgen voor een artistieke prestatie in opdracht. Bijvoorbeeld wanneer je voor een opdrachtgever een kunstwerk maakt, een optreden uitvoert of een gedicht schrijft. Federaal Minister van Sociale Zaken Vandenbroucke roept hiervoor de nieuwe amateurkunstenvergoeding – of kortweg AKV - in het leven. In november 2021 deelden we reeds onze aanbevelingen hierover.
De AKV is de opvolger van de kleine vergoedingsregeling voor kunstenaars (KVR) en is beter afgestemd op de werking van de amateurkunstensector. De procedure vereenvoudigt, maar ook de tarieven dalen. Bovendien is de registratie van de nieuwe AKV voortaan een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel de uitvoerder als de opdrachtgever.
Regels voor de uitvoerders
Zowel amateurkunstenaars als professionele uitvoerders kunnen de nieuwe amateurkunstenvergoeding gebruiken. Voor de opdrachtgevers zijn er evenmin restricties: elke organisatie en elk individu kan artistieke prestaties via AKV betalen. Dat zorgt voor een eenvoudige en duidelijke regelgeving. Maar dat betekent ook dat er andere maatregelen nodig zijn om het gebruik van de AKV te begrenzen. De maximale dagvergoeding met de nieuwe AKV ligt dan ook beduidend lager dan met de huidige KVR.
De amateurkunstenvergoeding bedraagt € 45 tot € 70 per dag per opdrachtgever. Je kunt met de nieuwe AKV op één dag wel opdrachten voor verschillende opdrachtgevers combineren. Bovenop kan er maximaal € 20 per dag aan reisonkosten vergoed worden. Je kunt de AKV hooguit 30 kalenderdagen per jaar gebruiken.
Sensibilisering van de opdrachtgevers
Opdrachtgevers die per jaar meer dan € 500 betalen aan amateurkunstenvergoedingen moeten een solidariteitsbijdrage van 5% storten aan de RSZ. Dat geeft dus ook extra kosten voor amateurgezelschappen.
Bovendien moeten opdrachtgevers die meer dan 100 AKV-vergoedingen per kalenderjaar uitbetalen
ook jaarlijks een rapport indienen. Dat rapport bestaat onder meer uit een lijst van de externe klanten en het aandeel amateurkunstenvergoedingen ten opzichte van de totale omzet. De rapportage is bedoeld om deze organisaties bewust te maken van hun veelvuldig gebruik van de AKV.
De amateurkunstenaar als maatstaf?
(c) Gabriel Gurrola (unsplash)
Uitvoerders én opdrachtgevers moeten zich in de toekomst registreren op een nieuw online platform. Dit systeem moet transparantie in de hand werken, controle mogelijk maken en misbruik verminderen. Het is echter nog niet duidelijk op welke manier de aanvragen voor een amateurkunstenvergoeding beoordeeld zullen worden.
In het nieuwe wetsontwerp voor de hervorming van het “Kunstenaarsstatuut” is er sprake van een "levend kadaster" om de prestaties van professionele kunstwerkers te inventariseren. Dit kadaster maakt duidelijk wie al dan niet toegang krijgt tot de regels voor werkloosheid en sociale zekerheid voor professionele kunstwerkers.
Een kadaster van professionele activiteiten volstaat echter niet om amateurkunstenprestaties te beoordelen. De beoordeling moet gebaseerd zijn op het specifieke karakter van het amateurkunstenveld. Een activiteit die in de professionele kunsten als “artistiek-technisch” of “artistiek-ondersteunend” beschouwd wordt, kan in het amateurkunstenveld bijvoorbeeld wel degelijk artistiek zijn.
Sancties volgens gradaties van misbruik?
Het valt nog af te wachten welke impact de grote tariefverlaging zal hebben. Zal het professionele kunstenaars richting professionele vergoedingen stuwen, zoals de bedoeling is van minister Vandenbroucke? Of zal het zorgen voor een verder opbod van lage betalingen?
Enerzijds maakt de nieuwe naam duidelijk voor wie de vergoeding in de eerste plaats is bedoeld. Anderzijds blijft de amateurkunstenvergoeding mogelijk voor zowel professionele opdrachtgevers als professionele uitvoerders. Dat leidt tot een verlaging van het maximumtarief, om die groep te ontmoedigen deze AKV te gebruiken. We moeten echter oppassen voor overdreven sanctionering en reglementering. Want dat verhoogt de drempels voor amateurgezelschappen en amateurkunstenaars.
Samen met onze partners Sociare, CESSoC en Incidence pleiten we dan ook voor redelijke sancties in verhouding tot verschillende vormen van misbruik. Gaat het om moedwillig wangedrag, of gaat het om een verkeerde interpretatie van de regels? Bovendien is het belangrijk dat er een overgangsperiode komt om de nieuwe regels te communiceren en onder de knie te krijgen.
De wetteksten over de nieuwe amateurkunstenvergoeding worden dit najaar nog besproken in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Ook De Federatie gaat verder in gesprek met het kabinet van minister Vandenbroucke. De nieuwe AKV gaat ten laatste op 1 januari 2024 in voege. Blijf via onze nieuwsbrief op de hoogte van de verdere vorderingen.
Wil je meer weten over de hervorming van de regels voor sociale zekerheid en werkloosheid voor professionele kunstwerkers? Check dan cultuurloket.be
