De sage van een onduidelijk en inconsequent Corona-KB
woensdag 1 december 2021
Vrijdag kwam het overlegcomité met spoed samen om het virus opnieuw te bedwingen. Zoveel mogelijk de contacten verminderen was de boodschap. En terecht. Maar de dromedaris die zaterdagochtend in de vorm van een Koninklijk Besluit buitenkwam, deed ons steigeren: onduidelijk en inconsequent. Gevolg: meteen chaos in de wereld van duizenden organisaties en een veelvoud aan geëngageerde burgers. Of hoe in één pennentrek draagvlak en draagkracht in deze ingewikkelde tijden een stevige knauw kregen. We blikken terug en proberen vooruit te kijken.
Respect voor duizend balletjes
Duizend balletjes moeten ze in de lucht houden, die beleidsmakers, om het wispelturige virus wat meer naar de hoek te duwen. Op het moment waarop we dit schrijven, wordt de oproep om het overlegcomité sneller bijeen te roepen groter. Schakelen, bijschakelen en terugschakelen. En we weten dat het virus het concurrentieel voordeel heeft ook zonder koninklijk besluit, protocollen en FAQs een volgende zet te kunnen doen. We hebben veel begrip voor zij die hier beslissingen over moeten nemen. Maar rekenen ook op veel begrip en respect voor die honderdduizenden Vlamingen die in amateurkunsten en sociaal-cultureel volwassenenwerk ook al bijna twee jaar veel balletjes in de lucht proberen te houden. Omdat zij elke dag hun schouders willen en moeten zetten onder solidariteit, draagvlak en draagkracht.
Onduidelijk en onuitlegbaar
Dat respect uit zich door de activiteiten in onze sectoren niet onder het vage koepelbegrip "private bijeenkomsten" te vegen en daardoor meteen elke logica en duidelijkheid onder de mat te vegen. Daarom verstuurden we zaterdag dit persbericht. Niet zozeer het doel achter de maatregelen, maar wel de uitwerking ervan zorgden voor chaos op het terrein. En toonde allerlei inconsequenties die een averechts effect zouden kunnen hebben op wat werd bedoeld: meer mensen bij elkaar brengen dan strikt noodzakelijk, in minder gecontroleerde en geventileerde omstandigheden bij elkaar komen en noem maar op. Enkele voorbeelden hiervan kon je zondag ook in het VRT-journaal bekijken.
Vier interpretaties in vier talen
Ruime tijd na de publicatie van het Koninklijk Besluit bleef het gissen naar de interpretatie. De website info-coronavirus.be gaf in elk de vier talen verschillende toelatingen aan culturele activiteiten en verder bleef het van die kant windstil. De ervaringen, discussies, moedeloosheid, verwarring op het terrein vergrootten uur na uur. Dinsdagnamiddag, vier dagen na het ingaan van de maatregelen, dook de eerste duiding op de federale corona-website op. Korte tijd later kon het protocol van de Vlaamse cultuuroverheid ook online. Want, hoewel de federale overheid en de deelregeringen samen in één overlegcomité beslissingen nemen, behoort de uitvoering ervan tot de rol van elk bestuursniveau dat ervoor verantwoordelijk is: de federale regering schrijft de basisregels uit (pandemiewet), de gemeenschappen zijn dan weer bevoegd voor de CST-regels,... En we merkten de afgelopen periode ook dat gouverneurs en burgemeesters ook eigen verantwoordelijkheden hebben/nemen.
Man en paard noemen
Hoe dat dan verholpen kon worden, was de vraag? Door duidelijke afspraken te maken in het overlegcomité en dit onmiddellijk in een kader te gieten dat herkenbaar, hanteerbaar en consequent is. Kortom, door -nu er opnieuw snel op en af moet worden beslist- cultuuractiviteiten opnieuw eventjes niet onder een vaag koepelbegrip te vegen. Duidelijke lijnen kunnen snel leiden tot duidelijke afspraken. Dinsdag keken de cultuurministers van de drie gemeenschappen elkaar in de ogen en werden het eens dat zij het hiermee eens waren. Cultuurminister Jambon verwoordde het als volgt in een persbericht: "Alle culturele activiteiten moeten worden uitgesloten van het begrip “private bijeenkomsten” vinden ze. Ook moet worden verduidelijkt dat socioculturele activiteiten niet onder de noemer vallen".
Er kondigen zich verstrengingen aan
Nieuwe, verstrengde maatregelen kondigen zich aan. Wellicht ook voor cultuur. We hebben het afgelopen anderhalf jaar lessen getrokken. Over hoe organisaties in aartsmoeilijke omstandigheden heksentoeren uithalen om hun vrijwilligers geëngageerd te houden én veilig te verenigen. Als er lijnen moeten worden getrokken, laat ze duidelijk en consequent zijn, over de diverse sectoren binnen en buiten cultuur heen. Ondersteun wat niet meer mag of kan. Want organiseren en annuleren heeft een aanzienlijk kostenplaatje en vraagt meer dan flexibele arbeidskrachten en vrijwilligers. Zet die veerkracht niet verder onder druk en werk tegelijk in één adem aan morgen. Want onze sectoren hebben het intussen meer dan in de vingers.
Maar we leerden ook hoe belangrijk het is om mensen niet volledig op zichzelf te laten terugvallen. Om, hoe beperkt ook, fysieke ontmoeting niet uit te sluiten. Om kansen te blijven organiseren die mensen in staat stellen om samen deze ingewikkelde periode door te maken.
Solidariteit, draagvlak en draagkracht, weet je nog?
