Federaal regeerakkoord: kapstokken voor sociaal-cultureel werk?
vrijdag 2 oktober 2020
Een slordige 500 dagen. In die periode bereidden 164 sociaal-culturele organisaties minutieus een beleidsplan voor. Dat doorliep intussen een gefaseerd beoordelingsproces van negen maanden en het verdict viel vorige week. Maar passons, er is een spiksplinternieuwe federale regering, met dito regeerakkoord. Dit bevat op het eerste gezicht aanknopingspunten om enkele besognes van het sociaal-cultureel werk en de amateurkunstensector aan te pakken.
The proof of the pudding ...
84 pagina’s. Daarin werkt de nieuwe federale regering haar 6 prioritaire assen uit. Ze wil ijveren voor een solidair, welvarend, duurzaam en veilig land. Een land van samenwerking en respect bovendien én een sterke stem in Europa en de wereld. Het is geen gedetailleerde ‘bijbel’ van maatregelen, bevat hier en daar heel concrete en duidelijke engagementen, maar blinkt elders dan weer uit in vaagheid. Die vaagheid illustreert de moeilijkheid om met 7 ideologisch uiteenlopende partijen ondubbelzinnige acties te formuleren. Niettemin is de richting duidelijk. Uiteraard is er veel aandacht – en middelen – voor gezondheidszorg en het vitaliseren van onze economie na/tijdens corona. Maar ook politieke vernieuwing, administratieve vereenvoudiging en digitalisering, duurzaamheid en het volgen van Europese afspraken en internationale verdragen zijn punten waarvan de marsrichting duidelijk is. De toon van het regeerakkoord is voorts constructief en participatief. Of er écht sprake is van een trendbreuk, niet enkel in stijl, maar ook in gevoerd beleid, is af te wachten.
En het verenigingsleven?
De federale bevoegdheden raken niet zozeer inhoudelijk en rechtstreeks aan de werking van het gros van de sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties. Niettemin zijn rechtsvormen, fiscaliteit en administratieve kwesties wel degelijk federale materie die een stevige impact kunnen hebben op het reilen en zeilen van organisaties. Bovendien is België onze officiële brug naar Europa, wiens regelgevende kaders steeds meer ingrijpen op het verenigingsleven. Denken we maar aan staatssteun- en GDPR-regelgeving en auteursrechten.
Op vlak van vereenvoudiging van regels komt er “tegen midden 2021 een nieuw Kafka-plan met een ambitieuze vereenvoudiging voor burgers, bedrijven en het middenveld”. Centraal daarin zou de ‘Single Digital Gateway’ staan, wat betekent dat er één centraal punt moet zijn van waaruit Europese burgers en actoren alle relevante informatie, procedures en diensten kunnen vinden die zij nodig hebben om van de Europese interne markt gebruik te maken. België wil dit garanderen aan al haar inwoners. Het doet denken aan het burgerloket waaraan de Vlaamse overheid al geruime tijd timmert. Het volledig digitaal opstarten en beheren van een onderneming (en een vereniging?) moet tegen het einde van deze legislatuur mogelijk zijn. Ook het only once-principe (= sommige gegevens mogen slechts één keer opgevraagd worden) wordt in alle bevoegde diensten geïmplementeerd.
Het “verenigingswerk” wordt weer opgepikt waarbij “de nieuwe regeling in overleg met de betrokken sectoren zal ingevoerd worden en in werking zal treden op 1 januari 2021”. Men stelt letterlijk dat er zal rekening gehouden worden met het arrest van het Grondwettelijk Hof (die de vorige regeling vernietigde, lees hier).
In de vorige legislatuur werd de vzw-wetgeving aangepast in het kader van een nieuw Wetboek van vennootschappen en verenigingen (lees hier). Een herziening behoort (gelukkig) niet tot de plannen, maar de regering wil het coöperatieve model daarbinnen wel versterken. Over de mogelijkheid dat een vzw die veel economische activiteiten uitoefent (wat kan door de nieuwe vzw-regelgeving) onder de vennootschapsbelasting kan vallen en bijgevolg niet langer met vrijwilligers kan werken of belastingvrije giften kan ontvangen, lezen we niets. De Federatie zal in de komende maanden deze potentiële mismatch wel op de radar van minister van Financiën, Vincent Van Peteghem (CD&V), zetten. De grijze zone waarin vzw’s zich bevinden, door het niet afstemmen van fiscale en juridische regelgeving, bezorgt heel wat organisaties kopzorgen.
De burger aan zet?
De regering wil het politieke bedrijf “ethischer” maken. Ze wenst ook “het vertrouwen in politiek als positieve kracht versterken door van democratische vernieuwing een prioriteit te maken”. Men wil de democratische werking moderniseren door enerzijds te vereenvoudigen en anderzijds openingen te maken naar nieuwe participatievormen. Men mikt letterlijk op het “verrijken van onze representatieve democratie met meer rechtstreekse participatie van burgers in de politieke besluitvorming.” Er is sprake van experimenten met bijvoorbeeld burgerkabinetten en gemengde panels (= parlementsleden + door loting geselecteerde burgers) als verlengstuk van het parlementaire proces. Er is ook sprake van dit soort experimenten ‘on tour’, buiten de Wetstraat dus. Boeiende elementen, waarvan De Federatie benieuwd is hoe ze concreet vorm zullen krijgen. We hopen alvast dat ook de organisaties van die individuele burgers een stem zullen krijgen en dat hun expertise inzake participatie ingezet wordt. Het middenveld zal alvast wél betrokken worden bij een grootscheepse oefening rond “de modernisering, de verhoging van de efficiëntie en de verdieping van de democratische beginselen van de staatsstructuren”. Voorts zal het middenveld ook betrokken worden in klimaattafels om de klimaatdoelstellingen in concrete tussentijdse doelstellingen te vertalen.
De Federatie rekent vooral op een daadkrachtige federale regering die rekening houdt met en perspectief biedt aan burgers en hun organisaties. We zullen samen met partnerorganisaties niet nalaten om deze nieuwe federale regering daaraan te herinneren. Hieronder kan u het federaal regeerakkoord downloaden.
De Federatie rekent vooral op een daadkrachtige federale regering die rekening houdt met en perspectief biedt aan burgers en hun organisaties. We zullen samen met partnerorganisaties niet nalaten om deze nieuwe federale regering daaraan te herinneren. Hieronder kan u het federaal regeerakkoord downloaden.
Oproep: als uw organisatie bij het screenen van het federaal regeerakkoord elementen vindt die mogelijk zinvol zijn voor meerder organisaties in de sector, geef dan een seintje aan bart@defederatie.org
