Wat heeft Vlaanderen voor het (lokaal) cultuurbeleid in petto?

De Vlaamse Regering wil een partner zijn voor alle organisaties, instellingen en verenigingen, en voor alle (amateur)kunstenaars en vrijwilligers die in dat brede veld actief zijn. En wij willen nog meer Vlamingen betrekken bij dat gemeenschapsleven. We leggen daarbij de focus op de onbediende publieken, die zich vandaag onvoldoende betrokken voelen. We willen inzetten op participatie van alle Vlamingen. De Nederlandse taal en media zijn van onschatbare waarde om die doelstelling te bereiken. 

We geven het decreet bovenlokale cultuurwerking alle kansen. Daarbij stimuleren we de vorming van nieuwe intergemeentelijke samenwerkingsverbanden Cultuur van onderuit ten volle met het oog op een volledige gebiedsdekking. In deze samenwerkingsverbanden fungeert de openbare bibliotheek als een knooppunt tussen de lokale, bovenlokale en Vlaamse gemeenschap.

We gaan resoluut voor een slagkrachtige cultuursector in digitale tijden. We werken een ambitieus programma ‘Digitale transformatie van de cultuursector’ uit, met aandacht voor de verdere ontwikkeling van bestaande initiatieven én de opstart van noodzakelijke nieuwe initiatieven. De digitale kernspelers publiq, Cultuurconnect en meemoo nemen daarbij een sleutelpositie in, maar met de ambitie om de volledige cultuursector mee te nemen, en met een open blik naar de raakvlakken met jeugd, media en sport.

Vrijetijdsparticipatie mag geen privilege zijn. We zetten in op participatie in cultuur-, sport- en jeugdactiviteiten en het organiseren van maatschappelijke betrokkenheid en inclusie in heel Vlaanderen door de integratie van verschillende oplossingen in één bovenlokale, digitale toegangspoort: UiTPAS. Dit leidt tot maximale efficiëntie en impact op participatie. We gaan aan de slag met de evaluatie van de UiTPAS om een nog sterker product te maken. De data uit het UiTPAS-platform maken het mogelijk om de kennis over participatie voor overheden en organisaties te verbeteren en de communicatie op maat van de burgers aanzienlijk te versterken. Daarnaast hebben we aandacht voor de herpositionering van organisaties die een evolutie doormaken naar meer inclusie, toegankelijkheid en diversiteit, en voor culturele initiatieven die zich richten op kansengroepen. We onderzoeken hoe het beleid daarop kan inspelen.

We voeren het nieuwe amateurkunstendecreet uit en versterken de samenwerking met het Deeltijds Kunstonderwijs. Het jaar 2028 roepen we uit tot het jaar van de amateurkunsten en we halen één groot internationaal amateurkunstenfestival naar Vlaanderen. We dringen bij de federale overheid aan op een aanpassing van de amateurkunstenvergoeding (AKV), met een hoger maximumbedrag voor amateurkunstenaars en organisatoren, en een eenvoudiger registratiesysteem.

Op het vlak van cultuureducatie herwaarderen we de samenwerking met het beleidsdomein Onderwijs en Vorming. Om zo veel mogelijk kinderen en jongeren te betrekken, actualiseren en verankeren we het beleidsinstrumentarium. We zorgen voor bijzondere ondersteuning van kunst- en cultuurorganisaties en van individuele kunstenaars die inzetten op de samenwerking met scholen. 

We erkennen ten volle de verbindende en emancipatorische kracht van het sociaal-cultureel volwassenenwerk en het belang ervan voor de vorming van een betrokken Vlaamse samenleving.

Vrijwilligers vormen de ruggengraat van de Vlaamse samenleving. We erkennen hun cruciale rol en zoeken naar nieuwe manieren om hen te ondersteunen. Dit krijgt concreet vorm via het Vlaams gecoördineerd vrijwilligersbeleid. Essentieel is de verdere uitbouw van het Verenigingsloket, met aandacht voor de toegankelijkheid van dit platform, zodat zo veel mogelijk verenigingen er gebruik van kunnen maken. We screenen, samen met de sectoren, de eventuele negatieve effecten van regels voor verenigingen en geëngageerde burgers. (…) Om de oprichting van lokale vrijwilligerskorpsen te vergemakkelijken, voorzien we in een regionaal vormingsaanbod.   

Schoolgebouwen en speelplaatsen moeten ook buiten de schooluren maximaal toegankelijk zijn voor naschoolse opvang, academies, sportclubs, jeugdorganisaties en verenigingen uit de buurt. … We ontwikkelen in samenspraak met de jeugdsector een globale langetermijnvisie op jeugdinfrastructuur. Die wordt gevat in een masterplan, opgebouwd rond focusgebieden zoals kennisopbouw, -deling en -uitwisseling, monitoring en financiële ondersteuning van bovenlokale jeugdinfrastructuur. (…) We maken ook een actieplan voor beschermde kerken in Vlaanderen. Een becijferd en gevalideerd kerkenbeleidsplan wordt de voorwaarde om een erfgoedpremie te ontvangen.

We kiezen resoluut voor een geïntegreerd erfgoedbeleid. De opdeling tussen onroerend, roerend en immaterieel erfgoed is een artificiële grens omwille van gemeenschaps- en gewestbevoegdheid. Daarom onderzoeken we samen met (…) betrokken actoren, hoe we een doortastend erfgoedbeleid vorm kunnen geven.

Het beleid zal de Kunstensector ondersteunen, maar ook uitdagen om te transformeren waar dat nodig is. Zo zal er meer aandacht zijn voor maatschappelijke impact, beoogd publieksbereik en -beleving, het belang van samenwerking en spreiding in landelijke gebieden. We starten daarvoor, in afstemming met de sector, een onderzoek naar hiaten, overaanbod en regionale spreiding in het kunstenlandschap.

Van leesbevordering maken we een speerpunt. De gecoördineerde en onderbouwde actieplannen uit ‘Een Leesoffensief voor Vlaanderen’ kunnen het verschil maken. Om tot een duurzaam en effectief beleid te komen, zorgen we beleidsdomeinoverschrijdend voor een adequate financiering binnen een passende beheerstructuur. Bibliotheken nemen een belangrijke centrale en maatschappelijke rol op.

We blijven de transparantie van subsidies verder verhogen. Zodra mogelijk koppelen we het toekenningsbesluit met prestatie- en beleidsindicatoren aan het toegekend budget in het subsidieregister. Vanzelfsprekend stellen we het subsidieregister ook open voor de lokale besturen en moedigen we hun deelname aan.