Laat je verenigingen niet in de kou staan. Hoe lokale besturen en groepen met de energiecrisis kunnen omgaan
maandag 19 september 2022
De hoge energieprijzen doen gezinnen, bedrijven én het lokale verenigingsleven pijn. Dat betekent (opnieuw) snel schakelen. Lokale verenigingen en gemeentebesturen hebben elkaar nodig om de hoge energiekosten -en bijkomende gevolgen- het hoofd te bieden. Wat kunnen de sectoren sociaal-cultureel werk en amateurkunsten betekenen? En welke openheid kan de lokale overheid aan de dag leggen om deze onvoorspelbare tijden door te komen?
De snelheid waarmee crisissen elkaar opvolgen is beangstigend. Het vergt moed en flexibiliteit om lokale groepen financieel en mentaal staande te houden. Deelnemers haken af. Ze hebben hun centen nodig voor elektriciteit en verwarming. Vrijwilligers twijfelen over welke afstanden ze in hun vrije tijd willen afleggen. Ook freelancers rekenen alsmaar hogere kosten door. Geen rooskleurig plaatje. Zeker niet in combinatie met inflatie, opgebruikte reserves en de naweeën van corona. En toch moeten we vooruit. Dit zal alleen lukken door krachten te bundelen en de lange termijn voor ogen te houden.
Op welke organisaties kan je een beroep doen?
Sociaal-culturele organisaties die al jaar en dag inzetten op klimaat, mobiliteit, energie, milieu of consuminderen zijn er bij de vleet. Op het gevaar af onvolledig te zijn, noemen we er enkele:
- Avansa: werken in elke regio rond - onder meer - een duurzame samenleving
- Autodelen.net: duurzame mobiliteit
- Climaxi: beweging voor een sociaal klimaat
- Commons Lab: experiment rond zorg voor mens en aarde
- Transformisten: samenleven binnen de grenzen van mens en planeet
- Landelijke Gilden: veerkrachtige dorpen
- Mobiel 21: duurzame mobiliteit
- Natuuracademie: opleidingen rond natuur, klimaat en milieu, biodiversiteit,…
- …
Wat is ons sterktebod?
Sociaal-cultureel werk en amateurkunsten hebben intern grote zorgen. Maar ze tonen zich altijd weer strijdvaardig als het om ‘hun mensen’ en over het kneden van de samenleving gaat. Keer op keer spelen ze in op een actuele noden.
Zo zitten vormingen over energiebesparing en psychologische weerbaarheid in de lift, terwijl andere vormingen kampen met minder deelnemers.
De impact van de energiecrisis is nog niet overal doorgedrongen. Daarom zien sociaal-culturele en amateurkunstenorganisaties het des te meer als hun taak om lokale vrijwilligers mee te nemen in wat komen zal, zodat ook zij de gevolgen van deze crisis kunnen inschatten en overzien.
Oproep aan lokale besturen
Lokale overheden hebben het ook moeilijk. Dat beseffen we maar al te goed. Het wordt dus krachten bundelen en constructief samenwerken om oplossingen te bedenken. Gezellig verenigen, doen we samen!
Tijdelijke sluitingen of verminderde cultuuractiviteit moeten we absoluut vermijden.
Uit een bevraging van Radio 2 blijkt dat 50 van de 140 gemeenten die aan de bevraging deelnamen, specifieke maatregelen nemen voor (bepaalde) verenigingen. Bekijk wat jouw gemeente doet.
Waarin kan de gemeente/stad het verschil maken?
- Blijf actief in dialoog gaan met lokale groepen en vrijwilligers om van henzelf te horen waar je het verschil kan maken. Ga samen na waar energiebesparende tips liggen of wat oplossingen zijn.
- Een (gratis) energiescan kan leiden tot snelle energiezuinige ingrepen in de eigen infrastructuur.
- Hou ook samen-aankopen van bv. infraroodpanelen of energiezuinige verwarmingselementen in het oog.
- Hou in gedachten dat verenigingen de stijgende levensduurte niet wensen en/of niet kunnen doorrekenen aan hun leden of deelnemers. Dit zou de drempel om deel te nemen alleen maar verhogen.
- Toon souplesse bij het toekennen van werkingssubsidies. Het tellen van leden of aantal activiteiten zou in crisistijden geen toonaangevende graadmeter mogen zijn.
- Schakel projectsubsidies in om te experimenteren met deze uitdaging.
- Het is niet het moment om de huurprijs van verenigingslokalen te verhogen. De verwarming kan er wel een graadje lager.
- Voorzie meer en langere openingstijden van openbare gebouwen zoals bib of gemeentepunt.
- We waren al wat gewoon… Een tent, luifels, zitcirkels, kiosken, buitenarena's of leegstaande gebouwen kunnen ook beschutting bieden. Maar niet voor alle activiteiten…
- Denk creatief na over mobiliteit als grote groepen zich moeten verplaatsen. Heeft jouw gemeente/stad al deelfietsen? Andere alternatieven: de dienstwagen als shuttle bijvoorbeeld.
- Hou een strak oog op de meest kwetsbaren uit onze samenleving. Zij dreigen als eerste in een isolement te komen.
- Promoot de UiT-pas meer dan ooit.
- Via Zorgzame buurten of gelijkaardige initiatieven kan jouw gemeente de solidariteit aanwakkeren voor wie het privé echt moeilijk krijgt.
- Hok samen. Geef groepen maar ook individuen een plek in verwarmde scholen, diensten- en gemeenschapscentra, op het podium van het cultuurcentrum, in de bib of de cafetaria van het zwembad. Deel ruimte. En maak tijd voor een goed gesprek of zinvolle activiteit. Heel wat verenigingen staan je graag bij.
- Organiseer voor alle vrijetijdsactoren vormingen op zoek naar mogelijke maatregelen om de energiefactuur te doen dalen.
- Zet mee druk bij andere overheden om ondersteuningsmaatregelen ook te richten op de cultuursector.
- Vrijwilligers/leden werven en borgen, blijft een aandachtspunt post-corona. Zet jij daar mee op in? Bijvoorbeeld met een warm (!) gadget tijdens de Week van de Vrijwilliger.
- Ondersteun de Campagne Beleef weer meer om het brede publiek richting cultuur te verleiden.
Wat doet jouw lokaal bestuur om verenigingen door de energiecrisis te loodsen?
Op welke steun kan jouw lokale groep rekenen? Goede voorbeelden van slimme ingrepen en concrete praktijken blijven welkom. Deponeer ze hier. Want inspiratie werkt.
