Nieuw decreet sociaal-cultureel werk ademt wantrouwen

donderdag 22 september 2022

Dossier: Decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk

Als belangenbehartiger van 131 landelijke sociaal-culturele organisaties en hun meer dan 14.000 lokale afdelingen zijn we bezorgd over de 'optimalisatie' van het decreet sociaal-cultureel werk dat de Vlaamse regering afgelopen vrijdag, 16 september, een eerste keer principieel goedkeurde. De toon in het decreet viseert organisaties die werken met mensen met een andere etnisch-culturele achtergrond. Een fout politiek signaal dat vertrekt van wantrouwen, in tijden waarin onze organisaties belangrijker zijn dan ooit en alle duwtjes in de rug kunnen gebruiken.

Negatief beeld van sociaal-culturele sector

Het nieuwe decreet hanteert een negatieve toon en hangt een negatief beeld op van onze sector. Een beeld dat haaks staat op het maatschappelijk belang van de sector. Zo stelt de nieuwe regelgeving expliciet dat sociaal-culturele organisaties niet mogen segregeren op basis van etnisch-culturele afkomst. Dat er geen belastinggeld mag gaan naar organisaties die segregatie promoten in onze samenleving, is de logica zelve. Dat is trouwens nu al zo. Binnen het vorige decreet raakte een ‘segregerende’ organisatie sowieso niet door de grondige screening die ze moet ondergaan. Een nodeloze aanvulling dus, maar wel een politiek signaal dat allerlei organisaties viseert die werken met mensen met een andere etnisch-culturele achtergrond.
We betreuren de politieke hardnekkigheid waarmee de Vlaamse regering deze passage in het decreet schoof. Dit strookt niet met de realiteit van sociaal-culturele organisaties en heeft bovendien geen enkele maatschappelijke meerwaarde.

“Het decreet toont het wantrouwen van de politiek in onze sector. Waarin tal van organisaties werken met mensen van allerlei etnisch-culturele achtergronden. In een context waarin deze organisaties zich van de ene crisis naar de andere spartelen, is dat bijzonder pijnlijk. Wij zien liever een positief decreet dat uitgaat van de kracht en het belang van sociaal-culturele organisaties in onze samenleving. Een decreet dat de essentiële maatschappelijke rol van sociaal-culturele organisaties waardeert, namelijk honderdduizenden mensen verenigen rond wat voor hen belangrijk is en hen op die manier ook met andere mensen en met de samenleving verbinden.” - Hanne Geukens

Oplossing voor subsidies?

In de oorspronkelijke teksten van het nieuwe decreet had de Vlaamse regering ook veel ruimte gelaten voor interpretatie vanuit politieke hoek. De commissies van ambtenaren en externe experten die de minister adviseren, konden – net zoals in het vorige decreet – maximum een kwart van de subsidies van sociaal-culturele organisaties afnemen, ook als die aan alle decretale voorwaarden voldoen en goed functioneren. Maar die contouren golden niet langer voor de bevoegde minister van Cultuur. Het decreet dat oorspronkelijk voorlag, zorgde er dus voor dat de minister in de praktijk zelf kon beslissen om meer dan de helft van de subsidies van een organisatie in te trekken. Dit zou een gevaarlijk precedent scheppen en veel organisaties in onzekerheid storten.
Uit de nieuwe versie van het decreet blijkt dat men met deze verzuchting rekening hield en naar alternatieven zoekt. Concreet lezen we in de Memorie van Toelichting dat 'excellerende organisaties' niet meer dan 25% van hun subsidies kunnen verliezen. 'Excellerende organisaties' zijn - nog volgens de Memorie van Toelichting - organisaties die zowel bij de visitatie als bij de beoordeling positief scoren, zonder aanbevelingen/aandachtspunten.
Dat is een goede evolutie, maar ook organisaties die positief scoren mét enkele aanbevelingen/aandachtspunten verdienen die financiële zekerheid.

“We zijn tevreden dat de Vlaamse regering besliste dat de adviezen van experten toch belangrijk blijven bij de beoordeling van organisaties en dat men een zekere financiële zekerheid voor organisaties verankert in het decreet. We willen die zekerheid kunnen garanderen aan meer organisaties. Daarom hopen we bij de verdere uitwerking betrokken te worden" - Hanne Geukens

Wordt vervolgd?

De goedkeuring is een eerste principiële goedkeuring. Dat betekent dat de tekst nu voor advies naar de Raad van State gaat. Die moet binnen de 30 dagen een advies uitbrengen waarin het bekijkt of het nieuwe decreet in lijn is met alle geldende rechtsregels en andere wetgevingen. Daarna volgt een tweede principiële goedkeuring door de Vlaamse regering waarna het decreet ter bespreking voorgelegd wordt aan het parlement. De Vlaamse regering wil dat dit alles tegen eind 2022 rond is. De meeste nieuwigheden in het decreet zijn van toepassing vanaf de start van de nieuwe beleidsperiode (2026 - 2030). Sociaal-culturele organisaties moeten weliswaar rekening houden met de nieuwe bepalingen bij het schrijven van hun beleidsplan dat ze uiterlijk eind 2024 moeten indienen. We hopen zeker verder betrokken te worden bij de uitwerking van enkele belangrijke passages in het decreet en bij de praktische modaliteiten in het uitvoeringsbesluit. Hieronder kan je de goedgekeurde teksten downloaden.