header handjes

Regiovorming moet eind 2028 al tastbaar zijn

Dossier: Regionaal - (boven)lokaal

Minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers, droomt van een Vlaanderen met daarin 15 netjes afgebakende regio’s. Eind 2028 zou het gros van de steden en gemeenten haar samenwerkingsverbanden al hertekend moeten hebben, lezen we in het ‘Voorontwerp van decreet over de regiovorming’.

Begin februari 2022 besliste de Vlaamse Regering definitief over de indeling van Vlaanderen in 15 referentieregio’s. Dat betekent dat bijna alle samenwerkingen tussen gemeenten hetzelfde geografisch model moeten volgen. In het ideale plaatje beslaan veiligheid, zorg, mobiliteit, maar bijvoorbeeld ook vrije tijd telkens eenzelfde werkingsgebied van een 15-tal gemeenten. Dit om een onoverzichtelijk kluwen van steeds wisselende coalities te vermijden.

De tijd tikt

Op 1 april gaf de Vlaamse overheid haar principiële goedkeuring aan het Voorontwerp van decreet over regiovorming. Op 8 juli volgde de tweede principiële goedkeuring. Het wettelijk kader is nog in opbouw en onderweg kan nog één en ander veranderen. Toch roepen medewerkers van Ministers Somers expliciet op om de interne denkprocessen al te starten en over te gaan tot actie. Want gemeenten die samenwerken moeten ten laatste tegen 31 december 2028 binnen de grenzen van een referentieregio passen, of ermee samen vallen. Lukt dit absoluut niet, dan is er extra tijd tot 31 december 2030.

Kaart prikken
Het vooropgestelde tijdspad legt ook druk op de vakministers merkt De Federatie. Zo moeten intergemeentelijke samenwerkingsverbanden cultuur (IGS’en) zich - met behulp van OP/TIL - tegen het volgend indienmoment volledig in regel stellen. Voor Avansa’s die zich vrijwillig aanpassen aan de afgebakende contouren, zal de timing te vinden zijn in het herziene decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk. Eind dit jaar meer duidelijkheid dus.

Ondersteuning lokale besturen schakelt versnelling hoger

Het toewerken naar het ideale patroon vraagt draagvlak en daadkracht. Maar ook overzicht. Welke gemeente zit in welk samenwerkingsverband? Vandaag en in de gewenste situatie? VVSG, de belangenbehartiger voor lokale besturen, zorgde voor een handige inventaris. De site laboregiovorming.be biedt ook onze sectoren heel wat nuttige achtergrondinformatie.
Bovendien kwam er een nieuwe oproep voor ‘regionale doorbraken’: (sub)regio’s die zich klaar voelen om rasse schreden voorwaarts te zetten en een doorbraak willen in een bepaalde sector of domein, dienden een aanvraag in. Goedgekeurde dossiers krijgen 25.000 euro en aanmoediging vanuit de VVSG. Ontdek hier hoe Regio Gent bijvoorbeeld wil afstemmen rond erfgoed en cultuur.

Nog een hobbelig en lang parcours?

Wat in 2019 niet meer was dan een zinnetje in het Regeerakkoord, staat intussen zwart op wit in het regiodecreet. Dit is een eerste formele stap in het proces. Minister Somers wil zoveel mogelijk intergemeentelijke samenwerkingsverbanden laten samenvallen. En monitoren waar vooruitgang wordt geboekt. Tegen het einde van deze legislatuur kan het werk onmogelijk af zijn. De Vlaamse en lokale verkiezingen in 2024 kunnen nog een kantelpunt betekenen. Wie zet daarna, op welke manier deze complexe operatie verder? Een andere vraag die zich stelt: wat met de invloed van gemeentefusies, al dan niet over regio’s of provincies heen? Deze vorm van schaalvergroting hoeft niet haaks op de regiovorming te staan. "Grotere besturen maken de regio immers sterker," horen we bij het Kabinet Somers. Ook dat is een bestuurlijke tendens die z'n sporen zal nalaten in het culturele landschap van morgen. We blijven hiervoor alert.
Elke Verhaeghe Neem contact op met Elke