Hoe Cultuurtuin Waas - een IGS - en Avansa Waas & Dender elkaar vinden en versterken
In de schoot van het decreet ‘Bovenlokaal cultuurwerk’ zagen 19 intergemeentelijke samenwerkingen (IGS’en) in 2020 het levenslicht. Intussen zijn ze 2 jaar verder. Wat betekenen deze nieuwe spelers in het regionale speelveld specifiek voor Avansa? Waar liggen gedeelde ambities en hoe verhouden beide zich tegenover elkaar? Een gesprek met Koen Van de Merckt over de kracht van sociaal-cultureel werk en Elke Clompen die constant afstemming zoekt om cultuur volop ontplooiingskansen te geven in het Waasland.
Zij: Elke Clompen, coördinator van IGS Cultuurtuin Waas, onder de vleugels van Interwaas.
Hij: Koen Van de Merckt, coördinator van Avansa Waas & Dender.
Kennen elkaar al 11 jaar uit een vorig professioneel leven. Zij toen: stafmedewerker/programmator in het cultuurcentrum van Lokeren, hij toen: educatief medewerker bij Vormingsplus (nu Avansa). Samen: trekkers van De Laatste Dinsdag – een interactieve vormingsreeks in Lokeren.
Hij over haar: ‘Elke is een absolute verbinder, met een groot netwerk en ontzettende kennis van alle cultuuractoren in het Waasland.’
Zij over hem: ‘Koen is een inspirator en motivator die graag mensen samenbrengt en dynamieken op gang brengt.’
Koen en Elke kennen elkaar al een tijdje en zien elkaar geregeld op het planningsteam van Cultuurtuin Waas. Dat komt bijna maandelijks samen om de beleidslijnen verder uit te tekenen. Koen was vanaf het prille begin nauw betrokken bij deze IGS. “De cultuurbeleidscoördinatoren wilden hem er gewoon heel graag bij omdat Avansa echt een belangrijke speler is in de regio,” stelt Elke. Ze is ook zelf benieuwd naar de verwachtingen die Koen had voor deze IGS. Welke zijn nog niet (helemaal) uitgekomen? “Verhoogde aandacht voor maatschappelijk kwetsbare groepen,” klinkt het resoluut en mild tegelijk, “want corona zorgde bijna voor 2 jaar pauze of toch moeilijk overleg.” De informele pauzemomentjes van het planningsteam worden duidelijk gemist als voedingsbodem om kiemen te lanceren.
En toch zijn er eerste tastbare resultaten. Zo focuste de jury van de Erfgoedprijs niet enkel op erfgoed an sich, maar was er uitdrukkelijk oog voor burgerparticipatie en vrijwilligersinitiatief. Aansturen op dit soort subtiele accentverschuivingen lijkt wel een missie voor Koen. Participatief en bottom up werken is dan ook een uitdrukkelijke opdracht van het decreet sociaal-cultureel werk waartoe Avansa behoort.
Wat drijft je nog om zo gericht en intens bij te dragen aan de werking van Cultuurtuin Waas?
Koen: “Het is onze rol het begrip cultuur open te trekken. Avansa wil in dit netwerk aandacht binnen brengen voor specifieke doelgroepen of maatschappelijke uitdagingen.” Hij droomt luidop van sociaal-culturele werkvormen in het Waasland of projecten die expliciet inzetten op verbinding om bijvoorbeeld eenzaamheid tegen te gaan. Want, zo stelt hij: “Cultuur is niet enkel toekijken, maar ook mensen actief laten deelnemen of gericht doelgroepen samenbrengen die niet zelf de weg vinden.” En laat dat nu net sterktes zijn van Avansa: verbinden, thematisch inspelen op noden en participatief werken.Avansa is vaak een verbinder op het terrein, tussen burgers, vrijwilligers en organisaties. IGSen krijgen op hun beurt een regierol toebedeeld. Hoe geeft Cultuurtuin Waas hier invulling aan?
Elke: “Wij zien 3 manieren om aan regie te doen: als makelaar, tuinder en coach. Als makelaar stimuleren we ontmoeting. We noemen ons ook ‘tuinder’ wat verwijst naar het voeden, inspireren en ondersteunen van cultuurspelers. En als coach willen we vooral expertise aanreiken en uitwisseling stimuleren. Elke geeft aan vaak vanuit een bestuurlijke context te werken, maar ze heeft een open blik.“Wij hebben veel connectie met stedelijke en gemeentelijke diensten, zoals cultuurdiensten, cultuur- en gemeenschapscentra, bibliotheken, maar ook schepenen, of de collega’s van jeugd en welzijn. We zijn nog zoekende naar wat we kunnen betekenen voor vrijwilligers, cultuurverenigingen of cultuurraden. Daarom is het samenspel met Avansa zo interessant voor ons. Zij werken heel vaak met het middenveld. Recent hebben we de handen in elkaar geslagen voor een Inspiratiedag voor Wase vrijwilligers, omdat iedereen voelde dat dit veld versterking nodig heeft na de quasi stilstand door corona.”
Waar denk je elkaar in de toekomst nog te versterken? Welke drempels in de regio wil je samen slechten?
Koen: “Wij willen vanuit Avansa inzetten op digitalisering door bv. vrijwilligers in bibliotheken te ondersteunen. Of werken rond duurzaamheid. Volkstuinen als ontmoetingsplaats is een ander project met regionale mogelijkheden. Het is zoeken naar mooie plekken om die synergiën vorm te geven. Ideeën zijn er genoeg, maar het wordt een uitdaging om gaandeweg prioriteiten te bepalen.”
Cultuurtuin Waas telt 2 werkkrachten. “En het is allemaal interessant,” horen we Elke zeggen en dat geeft soms stress. Structurele overlegmomenten vragen veel voorbereiding. Binnenkort verschijnt een regionale cultuurpublicatie. Daarnaast kwam de voorbije 2 jaar een online kaart met relevante spelers tot stand, staat er een regionaal jeugdproject in de steigers, komt er een bevraging rond cultuurparticipatie met bijhorende vormingssessies, et cetera, et cetera.
Cultuurtuin Waas telt 2 werkkrachten. “En het is allemaal interessant,” horen we Elke zeggen en dat geeft soms stress. Structurele overlegmomenten vragen veel voorbereiding. Binnenkort verschijnt een regionale cultuurpublicatie. Daarnaast kwam de voorbije 2 jaar een online kaart met relevante spelers tot stand, staat er een regionaal jeugdproject in de steigers, komt er een bevraging rond cultuurparticipatie met bijhorende vormingssessies, et cetera, et cetera.
“Lokale besturen hebben al de handen vol. Het is onvermijdelijk dat ze niet in elk traject instappen, maar het is wel belangrijk om gedeeld gedachtengoed te spreiden of op z’n minst weerklank te geven.”
De afstemming tussen Cultuurtuin Waas en Avansa Waas & Dender zit best snor. Wat kunnen collega’s hiervan leren? Heb je tips?
Koen: “Nauw betrokken zijn bij het schrijfproces van de cultuurnota is een enorme meerwaarde gebleken, omdat je mee de doelstellingen bepaalt vanuit je expertise. In de nota van Cultuurtuin Waas staan duidelijke accenten en thema’s waarin wij ons helemaal herkennen. Ook met Dijk 92, het andere IGS in onze regio, werken we goed samen. Toch merk je enig verschil. In de regio rond Dendermonde wordt de dynamiek nog veel meer voornamelijk vanuit de cultuur- en erfgoedpartners getrokken. Gelukkig is ook daar de coördinator overtuigd van het belang van samenwerken. In ons laatste magazine verwoordde Tom het als volgt: ‘Avansa en Dijk 92 moeten niet elk een deel opeisen van de koek opeisen, maar juist samenwerken aan de verbinding tussen mensen en cultuur in de maatschappij van morgen.’ Voor de toekomst of naar collega’s toe, denk ik dus dat het zich inschakelen in operationele projecten heel belangrijk zal zijn voor ons allemaal. Concrete activiteiten zijn een dankbare manier om naast Kunsten en bibs, sociaal-culturele waarden binnen te brengen.” Dat niet alle Avansa’s even dicht bij de IGS in hun regio staan, verwondert Elke. Die verschillende evoluties en snelheden zijn in het oog te houden volgens Koen. Net als de meerwaarde die we kunnen hebben voor elkaar.Is daar nood aan ondersteuning?
Elke: “OP/TIL begeleidt ons heel nauw in het lerend netwerk. Als startende organisaties steken wij daar heel veel van op. Voor de link naar het middenveld kijk ik richting De Federatie. Samen met OP/TIL organiseerden jullie een meet and greet tussen IGS’en en amateurkunstenorganisaties. We leerden nieuwe mensen kennen, kregen inspiratie en inzage in elkaars projecten. Dat is super interessant hé. Blijf zo’n dingen vooral doen. Volgende keer bijvoorbeeld met de focus op het brede socio-culturele middenveld.”Meer weten over Cultuurtuin Waas? Lees dit interview met Elke Clompen of duik verder de Wase Cultuurtuin in. Is je interesse voor Avansa Waas & Dender gewekt? Blader door hun voorjaarsmagazine of surf naar hun activiteiten en projecten.
