Ambitieus amateurkunstendecreet op komst. What's in it for you?
vrijdag 26 mei 2023
Cultuurminister Jambon kondigde van bij zijn aantreden aan verschillende cultuurdecreten te willen updaten. Ook het amateurkunstendecreet is nu aan de beurt. Hoe wil de minister deze “aandrijvers van verbinding, creatie en talentontwikkeling” beter omkaderen? En verandert er iets voor lokale groepen en individuele amateurkunstenaars?
(c) Photo by Michael Afonso on Unsplash
Nieuwe subsidielijnen voor excellentie en internationalisering
Het huidige amateurkunstendecreet dateert van 2000. Meer dan twintig jaar later zijn het amateurkunstenveld en de negen amateurkunstenkoepels enorm geëvolueerd en geprofessionaliseerd. Zo bleek ook uit het bevolkingsonderzoek naar amateurkunsten in Vlaanderen (2019) dat de beoefening en de behoeften van amateurkunstenaars in kaart bracht. Meer dan 2 miljoen mensen in Vlaanderen – of meer dan 44% van de Vlamingen – doen aan amateurkunsten en willen hun talenten ontwikkelen. Deze cijfers tonen de noodzaak aan van een sterk en ambitieus amateurkunstenbeleid in Vlaanderen.
Het nieuwe amateurkunstendecreet komt hieraan tegemoet door extra subsidielijnen te voorzien. Naast een erkenning en structurele subsidiëring van de amateurkunstenkoepels die elk een discipline ondersteunen, worden de huidige internationale subsidielijnen hervormd en uitgebreid. Daarnaast komt er een nieuwe meerjarige subsidie voor amateurkunstengroepen met hoge artistieke ambities en een potentieel landelijke uitstraling. Amateurkunstengroepen en amateurkunstenaars die inzetten op artistieke excellentie en/of internationalisering vinden dus hun gading in het nieuwe decreet.
Overzicht van de verschillende subsidielijnen:
- Werkingssubsidies voor koepelorganisaties voor amateurkunsten (vijf jaar)
- Meerjarige subsidies voor amateurkunstengroepen 'met landelijke uitstraling' (drie jaar)
- Projectsubsidies voor internationale initiatieven
- Tussenkomsten voor deelname aan een buitenlands initiatief
- Subsidies voor internationale projecten
- Tussenkomsten voor internationale ambassadeurs Amateurkunsten
Samen met professionele kunsten en DKO
De amateurkunstensector staat voortdurend in verbinding met andere beleidsdomeinen, zoals kunsten en erfgoed, onderwijs, toerisme, cultuureducatie, sport, sociaal-cultureel volwassenenwerk, jeugd etc. Het nieuwe amateurkunstendecreet kiest ervoor om nog meer in te zetten op de verbinding met de professionele kunsten en het deeltijds kunstonderwijs, sinds jaar en dag twee duurzame partners van het amateurkunstenveld. Voor de uitvoering hiervan kijkt het decreet naar de amateurkunstenkoepels. Het is één van hun kernopdrachten om verder de samenwerking aan te gaan met deze twee domeinen. Benieuwd hoe dit zich na verloop van tijd in de praktijk nog meer laat voelen.
Extra impulsen voor individuen en groepen
Het nieuwe Amateurkunstendecreet heeft tot doel “de bloei van een kwaliteitsvol, dynamisch en divers amateurkunstenveld te stimuleren”. Om dat doel te bereiken ligt een grote verantwoordelijkheid bij BREEDBEELD Creatief Schrijven, Danspunt, Kunstwerkt, Koor&Stem, OPENDOEK, Muziekmozaïek, VI.BE en VLAMO. De amateurkunstenkoepels worden ingezet om het brede en diverse veld van amateurkunstenaars met uiteenlopende ambities te ondersteunen. Zo krijgen ze expliciet de opdracht om een nieuwe lijn van (financiële) impulsen te organiseren per discipline. Deze impulsen moeten groei en talentontwikkeling stimuleren bij amateurkunstenaars, zowel bij individuen als groepen.
De koepels beginnen alvast na te denken over een brede invulling van deze nieuwe impulslijn, op maat van elke discipline. Ze denken breder dan louter financiële stimulansen. Uit bevolkingsonderzoek blijkt namelijk dat een groot deel amateurkunstenaars nood heeft aan creatietijd, een creatieplek, vorming, feedback of andere vormen van ondersteuning in hun ontwikkeling. Ook het tijdelijke subsidiereglement talentontwikkeling in de amateurkunsten dat eind 2023 afloopt, toont die tendens voor bepaalde disciplines.
Vlaanderen zet expliciet in op hoge artistieke ambities
Het wegvallen van de provinciale middelen voor amateurkunsten in 2018 zorgde voor een hiaat. Bovendien bleek de voorbije jaren dat het Decreet bovenlokale cultuurwerking deze leemte niet kon opvangen. De invoering van de meerjarige subsidies voor groepen komt dus tegemoet aan de nood aan financiering. Niettemin mikt deze lijn énkel op groepen met hoge artistieke ambities met een potentieel landelijke uitstraling. De duurtijd van de subsidiëring bedraagt dan drie jaar. Dat enkel 'excellerende' groepen in aanmerking komen gaat helaas at voorbij aan het feit dat heel wat amateurgezelschappen voor spelplezier en ontmoeting en ontspanning centraal zetten in hun kunstbeoefening.
(c) Patrick Clerens voor Muziekmozaïek
Internationale ambassadeurs
Internationale uitstraling wordt een spil in het Vlaamse amateurkunstendecreet. Amateurkunstenaars en -groepen kunnen in het nieuwe decreet tussenkomsten ontvangen voor deelname aan een buitenlandse verplaatsing naar festivals, wedstrijden, conferenties of tournees. Naast vervoerskosten komen vanaf 2024 ook andere onkosten in aanmerking. Ook de subsidies voor internationale projecten worden uitgebreid. Zowel in binnen- als buitenland zal internationalisering van amateurkunstenpraktijken ondersteund worden.
Voor de happy few voorziet het decreet in de erkenning en ondersteuning van internationale ambassadeurs Amateurkunsten. Gevorderde amateurkunstengroepen of individuele amateurkunstenaars kunnen een erkenning voor minimaal vijf jaar aanvragen om internationaal op te treden als ambassadeur van de Vlaamse amateurkunsten.
In het decreet lezen we een waardering voor de kwaliteit van de amateurkunsten in Vlaanderen, én voor de expertise en werking van de negen amateurkunstenkoepels. Bovendien herkennen we de krijtlijnen uit de nota “Richtingaanwijzers voor een ambitieus amateurkunstenbeleid”, die de negen amateurkunstenkoepels samen met De Federatie opstelden.
