Samenwerkingsmodel Avansa - IGS blijven promoten
vrijdag 21 april 2023
Dossier: De Tandem
Donderochtend - negen uur. De koffie loopt nog, maar Kris en Nele hebben zich al genesteld in de vakbibliotheek van CO7 in Poperinge voor een goed gesprek over hun geliefde Westhoek en de rol die hun organisatie er opneemt. Drive creëren en gewoon doen, vatten het zowat samen.
Nele Provoost, sinds september 2022 algemeen coördinator van CO7 (CultuurOverleg Zeven) en Kris Carlier, al 15 jaar lang coördinator van Avansa Oostende-Westhoek.
Nele over Kris: “Kris is een heel gedreven iemand, met passie voor wat hij doet. Namelijk: mensen samenbrengen en ideeën aanjagen. Iemand die het voortouw neemt, maar anderen laat schitteren.”
Kris over Nele: “Nele is een resultaatsgerichte doener. No nonsens en met oog voor de echte noden in onze samenleving. Nele heeft een duidelijke visie die ze helder kan verwoorden. Ze weet wat leeft in de regio én de brede cultuursector.”
Het is altijd gewaagd een streek en haar inwoners in woorden te vatten. Maar Kris en Nele ontwaren toch unieke kenmerken die de Westhoek typeren.
Kris: “De Westhoekenaar is terecht trots op het landschap en z’n mooi bewaard gebleven erfgoed. Zij leven in een erg hecht sociaal netwerk van kleine gemeenschappen, altijd wel ergens verbonden door familie of verenigingen. Mensen van de Westhoek zijn hier graag en houden van hun streek. Tegelijk trekt heel wat dienstverlening weg, is er nauwelijks openbaar vervoer en sluiten ook meer en meer bakkers en beenhouwers de deuren. Het is leven in een buitenhoek van Vlaanderen. En soms vergeten worden door het beleid dat vooral is afgestemd is het centrale binnengebied. Dat is een spanningsveld. Want formules die werken in de rest van Vlaanderen, werken daarom niet noodzakelijk hier. Terwijl er wel veel maatschappelijk thema’s zijn die onze aandacht verdienen. Denk maar aan armoede, duurzaamheid of het dichten van de digitale kloof.”
Dat brengt ons bij de rol van Vlaanderen.
Nele: “De bestuurlijke context waarin we werken, is afgelopen tien jaar sterk gewijzigd. Financiële krapte noopt besturen op elk niveau om scherpe keuzes te maken. Bij momenten voel je ook een verharding in de verhouding tussen de Vlaamse overheid en lokale besturen. Niet makkelijk op het bovenlokale niveau waartoe wij met onze IGS (intergemeentelijk samenwerkingsverband cultuur) behoren. Door de cofinanciering komt onze organisatie in een spreidstand te staan tussen beide bestuursniveaus. Als beide overheden hun financiering willen afbouwen en naar elkaar kijken om de factuur te betalen, dreigt het veld het slachtoffer te worden. Op het moment dat cultuur zou worden weggeknipt, zullen de effecten over heel de maatschappij voelbaar zijn. Voor mij mag elk bestuursniveau zijn eigen keuzes maken, maar moet iedereen z’n verantwoordelijkheid nemen. Splitsing van taken ok. Maar je kan ook sàmen aan een taak werken.”
En samenwerken is wat jullie doen!
Kris: “Klopt. Al heel lange tijd. Nog voor er sprake was van een decreet bovenlokaal cultuurwerk. CO7 bestaat sinds 2005 en wij hebben elkaar onmiddellijk als partners gevonden. We zijn onafgebroken blijven voortgaan.”
Nele: “Dat samenwerkingsmodel tussen Avansa en CO7, sinds kort uitgebreid met de andere IGS’en in onze regio (Viertoren en Yzervallei), moeten we blijven promoten. Door de crisis en vanwege tijdsdruk hebben sommigen de neiging om terug te plooien op zichzelf maar in feite is dat contraproductief.”
Kris beaamt: “Als we de Westhoek willen helpen, mogen we niet op de te kleine schaal denken. Wij werken graag samen met alle IGS’en in de streek. Zo kan je nog meer mensen steunen, maar ook onderling ideeën uitwisselen en projecten sturen.”
Kan je sprekende voorbeelden geven van gedeelde projecten?
CO7: cultureel samenwerkingsverband tussen 7 steden en gemeenten.
Avansa Oostende-Westhoek: sociaal-culturele organisatie actief in 25 gemeenten. Streeft naar een duurzame, inclusieve, solidaire en duurzame maatschappij.
Kris: “Via een klassiek vormingsaanbod trachten we het verenigingsleven te versterken. Bestuursvrijwilligers van Veurne tot Mesen worden geïnformeerd en geprikkeld over administratieve en praktische zaken die er voor hun werking toe doen.” “Sinds kort zijn we ook in een traject rond leercultuur gestapt van de provincie West-Vlaanderen. Europees onderzoek wees namelijk uit dat de Westhoek aan het staartje bungelt qua zin in leren. De provincie wil die goesting aanwakkeren. Via partners die zich richten op werkenden en werklozen. Maar ook via ons, omdat informeel leren evengoed plaatsvindt in de vrije tijd en het sociaal-culturele verenigingsleven.”
Nele: “Hiervoor willen we echt met de doelgroep zelf aan de slag gaan. Vanuit de participatieve gedachte, bottom up. Door samen de leernoden te benoemen en verenigingen bewust te maken van hun meerwaarde als ongedwongen leerplek.” “Een ander voorbeeld: State of the Region West-Vlaanderen, een inspiratiemoment
voor vrijwilligers, verenigingen, burgerinitiatieven én cultuurprofessionals. Tijdens die voorbereidingen hebben Kris en ik elkaar trouwens voor het eerst in levende lijve ontmoet.”
Kris: “State of the Region en het traject levensbreed leren zijn vrij nieuw. Speuren naar erfgoed is dan weer een voorbeeld van een straf format dat al jaren meegaat. Via vorming zetten we minder bekend cultureel erfgoed in de kijker.”
Hoe verdelen jullie de taken? Waarin verschilt jullie Avansa en IGS van elkaar?
Nele: “Wij ondersteunen graag. CO7
heeft een enorme bagage en vakspecifieke kennis over bv. erfgoed. Wij reiken grote en kleine organisaties onderwerpen of inspiratie aan. Door ons netwerk kunnen we heel snel de juiste partners en lesgevers aanspreken. Avansa is het gewoon om die inhouden te vertalen naar het grote publiek. Ze ontwikkelen aanbod en brengen dat tot bij de deelnemers. Bovendien nemen zij de praktische organisatie op zich zoals locaties en inschrijvingen.”
Kris: “Onze werking verschilt zo erg dat we nooit hetzelfde (zullen) doen. Het is voor ons altijd duidelijk geweest wie wat doet. Ons decreet biedt tot op vandaag een mooi en ruim kader: zorgen voor een duurzame, inclusieve en solidaire samenleving. Dat geeft veel vrijheid en mogelijkheden om aan maatschappelijke uitdagingen te werken. Gericht op mensen samenbrengen en sterker maken. Met oog op verandering, kritische waar nodig en ruimte voor verbeelding.”
Nele: “Cultuur is dikwijls de aanjager van nieuwe dingen. Ook vanuit CO7
streven we naar gewoon doen, snel schakelen en dingen in beweging zetten. Wij zijn in grote mate regisseur, met hier en daar een ‘actor-trekje’.”
Maar beide bovenlokale spelers. In een dunbevolkt gebied met weinig middelen.
Kris: “Op vlak van vorming en educatie zijn wij vrij uniek ja. Op bovenlokaal niveau zijn hier amper andere organisaties actief. Wij vullen echt een leemte in. Daarom kiezen wij nog steeds voor een mix aan breed vormingsaanbod naast trajecten of uitdieping van zeer specifieke thema’s. Neem ons ruime vormingsaanbod weg en je zit met een lacune. Een extra uitdaging is de omvang en berijdbaarheid van onze regio. Weinig inwoners, dus kleine financiering en dito ploeg. We moeten creatief en streng zijn voor onszelf en dat betekent ook al eens partners ontgoochelen die graag met ons zouden samenwerken.”
Nele: “Sommige decreten zoals het bovenlokale, zijn eigenlijk niet op maat van deze regio. Hierover heerst bezorgdheid, ook vanuit lokale besturen: hoe kunnen wij aan alle verplichtingen vanuit Vlaanderen blijven voldoen?” “CO7
bestaat bijna 20 jaar. Grote inhoudelijke veranderingen bracht het bovenlokaal decreet bij ons niet” teweeg. We blijven doen waar we goed in zijn: advies en ondersteuning rond erfgoed, versterking van de bibliotheken en andere culturele spelers en het uitbouwen van een bovenlokaal netwerk rond cultuur en erfgoed. Mensen samenbrengen zorgt er immers voor dat gemeenten sneller elkaars hulp inschakelen.”
Zowel Avansa’s als intergemeentelijke samenwerkingsverbanden schreven onlangs hun voortgangsrapport. De verwachtingen van bovenuit zijn niet min.
Nele: “De verwachtingen zijn inderdaad heel divers. Kleinere gemeenten zien ons in een iets actievere rol, terwijl steden zelf een uitgebouwde cultuurwerking hebben. Dat maakt het intergemeentelijk verhaal zo uitdagend. Onze cultuurnota biedt houvast en voor elk wat wils, een soort. ‘vast menu’. Iedereen moet na afloop lekker gegeten hebben. Of het nu door het voorgerecht, hoofdgerecht of dessert is. Moeilijker wordt het als er geschrapt moet worden. Blijft dan iedereen een voldaan gevoel hebben? Een IGS drijft dus op vertrouwen en solidariteit. Minutieus afmeten heeft geen zin.”
Hoe zie je de regiovorming cultuurstructuren beïnvloeden in de toekomst?
Nele: “Voor CO7 hoeft er niet zoveel te veranderen. Wij passen netjes binnen de afgetekende lijntjes. Het lijkt me wel belangrijk om bedachtzaam om te gaan met schaalvergroting. Sommige referentieregio’s zijn zeer uitgestrekt en dan blijven subregio’s heel zinvol, zeker voor cultuur. Want de kust is de Westhoek niet en de zuidelijke Westhoek voelt zich helemaal anders dan de noordelijke. Er is differentiatie in aanpak nodig. En tegelijk helpt politiek structureel overleg en afstemming op bovenlokaal/regionaal niveau. Niet alleen op niveau van de burgemeesters, maar ook onder schepenen. ”
Kris: “Structuren aanreiken kan helpen. Maar uiteindelijk draait het vaak om de mensen die elkaar moeten kennen en met de voornaam durven aanspreken. Je moet gehoor en interesse vinden bij je partner. Zo niet valt zelfs het meest mooie idee in dorre grond.”
Nele: "Vrijheid en flexibiliteit versus coördinatie. Daar gaan we voor. Hetzelfde verlangen we van Vlaanderen."
Nog een slotpleidooi?
Kris: “Een open houding blijft belangrijk inderdaad. We hebben geen baat bij een overheid die te strak gaat managen en zich mengt met de praktijk. Laat ons ook alert blijven voor verharding van het discours. Mildheid is nodig.”
Nele: “Net dat kunnen wij, cultuurspelers, bieden: mildheid, zin voor nuance.
Zonder aan efficiëntie in te boeten. Wij bewijzen, denk ik, dat door samenwerking en vertrouwen je een nieuwe wind kan laten waaien en samen, van onderuit, vooruitgang boekt.”
Dit gezegd zijnde. Aan wie geven jullie graag de fakkel door voor een volgend dubbelgesprek?
Kris: “Laat ons richting Kempen gaan. Zij hebben net als wij een specifieke identiteit. Benieuwd hoe bovenlokale organisaties dat daar beleven en invulling geven.”
Meer weten over CO7, het samenwerkingsverband voor cultuur en erfgoed in de zuidelijke Westhoek? Bekijk dit voorstellingsfilmpje.
Avansa Oostende-Westhoek beter leren kennen? Kan, via projecten, vormingsactiviteiten of andere nieuwtjes.
