Lokale verkiezingen - onze sectoren in actie
dinsdag 3 september 2024
Dossier: Oriëntatiekader lokale verkiezingen 2024
Lokale verkiezingen beroeren onze sectoren. Op het veld ontplooien zich heel wat initiatieven. We bundelen ze hier. Door te tonen wat bestaat, groeien misschien nieuwe ideeën of vinden jullie de weg naar elkaar? Zie het ook als een uitnodiging om in te pikken op wat al voor handen is of bestaat.
Eerst nog iets over de toegankelijkheid van het stemproces. Belangrijke tips van Symfoon om de drempel voor blinden en slechtzienden weg te werken.
Informatie over het verloop van de lokale verkiezingen. En de wijzigingen rond opkomstplicht
- ‘We moeten, samen met de politiek verantwoordelijken, alles in stelling brengen zodat de afschaffing van de lokale opkomstplicht het algemeen stemrecht niet ondergraaft.’ Ferm, KLJ en Landelijke Gilden sporen overheid en middenveld aan er samen voor te zorgen dat burgers niet afhaken. Het verenigingsleven kan en wil een belangrijke partner zijn.
- Geen opkomstplicht meer bij gemeenteraadsverkiezingen. Twijfel jij of je wel of niet gaat stemmen? Kom naar ons verkiezingscafé en ontdek wat jouw stem betekent in een democratie en voor politici, zodat zij hun werk kunnen doen.
- De spelregels van de verkiezingen zijn veranderd. De afschaffing van de opkomstplicht voor de lokale verkiezingen is daar één van. Hoe kunnen we, als sector, mensen overtuigen om hun stem uit te brengen? De kijk van expert politieke communicatie: Reinout Van Zandycke.
- Linx+ zet de geleverde strijd voor het algemeen stemrecht in België, van 1830 tot nu, nog even in de verf. Via een tentoonstelling, catalogus en podcast met Prof. Gita Deneckere (UGent) en Luc Peiren (Amsab-ISG). Twee historische stemrechtwandelingen, die je zowel alleen als in groep kan doen met gids, geven duiding: Bloednacht in Leuven en Bougie in Borgerhout.
- Goed geïnformeerd je stem uitbrengen. Daar streeft ook Internationaal Comité naar. Werp hier een blik op komende debatten en infomomenten.
- De Wakkere Burger, expert in participatie en democratie, zal voorzien in vormings- en infomomenten over het verloop van de verkiezingen en de samenstelling en werking van (lokale) instellingen.
- Het kan ook iets luchtiger... Er komt veel verkiezingsinfo op ons af. Ervaringsgerichte spelen zijn een laagdrempelige manier om mensen warm te maken voor de ingewikkelde wereld van politiek. Avansa Limburg gaat er actief mee aan de slag! Ook Feniks kiest voor deze methodiek met het spel 'Nieuwegem'.
- Avansa regio Brugge zet de komende weken stevig in op het thema Verkiezingen. Met enkele broodnodige signalen naar de bevolking en de verkiezing.
- De kieswetgeving is gewijzigd. Lokaal stemmen is niet langer verplicht. Okra roept senioren via een filmpje op om wel te gaan stemmen zodat ook ouderen verkozen raken in gemeenteraden.
- Niet-Belgische kiezers (EU en niet-EU) moeten zich registreren voor deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen. Orbit, Levl en De Wakkere Burger sensibiliseren. Basisinfo vind je nu al op www.ikstemook.be.
- Okra bezorgt haar lokale belangenbehartigers een modelbrief om in hun gemeente extra ondersteunende maatregelen te vragen om de stembusgang zo toegankelijk mogelijk te organiseren, ook voor - minder mobiele - ouderen zodat zij makkelijk kunnen deelnemen.
- De opkomstplicht voor lokale verkiezingen is afgeschaft. Met de campagne “Welke Stemming Kies Jij?” wil Casa Rosa iedereen aanmoedigen om op 13 oktober naar de stembus te trekken én geïnformeerd te stemmen.
- Experten wijzen erop dat de afschaffing van de opkomstplicht ervoor kan zorgen dat bepaalde bevolkingsgroepen proportioneel minder zullen stemmen. Ook personen met een beperking behoren hiertoe. Via 'Onze Nieuwe Toekomst' mobiliseert de Inclusie Ambassade de doelgroep én geeft ze politici tips om hen te bereiken.
Ondersteuningsnoden SCW en AK: bezorgdheden en aanpak
- Wist je dat je als stad of gemeente niet zomaar de ledenlijsten van je verenigingen mag opvragen. Sommige subsidiereglementen zijn wat verouderd en bezorgen verenigingen én administratie overlast. Nood aan flexibelere, gebruiksvriendelijke reglementen en ondersteuning? De projectsite Slim Geregeld reikt een stappenplan en structuur aan.
- Avansa Kempen deelt in ‘Plan Kolos’ meer dan 50 (!) tips voor een goede samenwerking tussen gemeenten en verenigingen. Van communicatie, over elkaar versterken of gezamenlijke aandachtspunten, tot budget, coaching, overzicht en overleg. Een waardevolle overview!
- 44% van de Vlamingen is amateurkunstenaar. 1 op de 5 vraagt meer ondersteuning van stad of gemeente, vooral in de grootsteden en centrumsteden. Betere toegang tot infrastructuur. Meer cursussen en vorming. Een coherentie visie op een ambitieus beleid. Inspirerende insteken.
- Hoe repetitieruimtes het muzikale weefsel versterken. Interview met inzichten. VI.BE ondersteunt steden, gemeenten, regio's en organisatoren bij het uitbouwen van een duurzaam lokaal muzieklandschap. Voor alle info: VI.BE/lokaal.
- Vrijwilligers liggen vaak wakker van het vinden van een geschikte locatie. Daarom pakt Beweging.net uit met aanbevelingen, gericht aan lokale besturen via de nota "Geef ons Ruimte".
- “Sociaal-cultureel werk wenst graag vaker (en op een representatieve manier) in beeld te komen tijdens debatten en campagnes.” Doe -ook- beroep op hun expertise.
- Naast steden en gemeenten kunnen ook zorgvuldig uitgebouwde IGS’en een ondersteuningsrol opnemen.
Lokaal debat stimuleren
Tientallen kandidaten uit je buurt willen graag jouw stem. Maar wat verwacht jij van hen? Het Grote Verzoek versterkt de stem van wie zacht spreekt, het stille midden. Wat is jouw verzoek aan onze politici? Stuur het ons door naar Impuls en dichteres Rosie Guillaume brouwt van alle verbindende inzendingen één gedicht.
- Dialoog tussen jong en oud bevorderen. Dat beoogt het project 'De Stemzetters', een samenwerking tussen S-Plus en Joetz.
- Praten, overleggen, checken en nog eens in gesprek gaan. Beleid wordt niet op 1 dag gemaakt en heel wat schepenen of (aspirant-)politici staan open voor dialoog. De tips uit het jeugdwerk.
- Je moet alles van nul opbouwen. Hoe ga je beslissingen nemen? Een speelse workshop neemt je mee in een zoektocht naar nieuwe vormen van democratische besluitvorming. Op weg naar Utopeghem. Een experiment van Avansa Oost-Brabant, Kempen en regio Gent.
- Vlaamse vereniging Dorpsbelangen zoomt via een webinar in op hoe lokale burgergroepen meer impact kunnen krijgen op het lokaal beleid. Hoe maak je actiepunten beter bekend bij het lokaal bestuur van jouw gemeente? Wanneer en aan wie bezorg je die? Hoe organiseer je een verkiezingsdebat? Webinar op 28/09.
- Inspirerende sprekers laten je kennismaken met de wetenschap achter boeiende vragen. Nadien kan je vragen stellen aan een expert. Na exact 1 uur ga je wijzer naar huis. In aanloop van de verkiezingen kiezen Avansa's voor passende thema's. Ontdek het aanbod van Avansa Mechelen, Avansa Halle-Vilvoorde en regio Antwerpen.
Adviesraden steunen om een prikkelende rol op te nemen
- Heel wat cultuur- en andere adviesraden maken een ‘memorandum’ voor toekomstige bestuurders. Wensen die niet over het hoofd mogen worden gezien. Ook andere burgergroepen kruipen bewust in de pen om verlangens naar voor te schuiven. Hoe begin je eraan? En welke tips heeft De Wakkere Burger nog?
- Okra wil haar vertegenwoordigers in seniorenraden ondersteunen. Zodat zij actief aan de slag kunnen met memoranda en andere. Meer info volgt.
- Bij de Vlaamse Ouderenraad (VLORA) kan je nu al een vorming boeken. Nl: 'Ouderen verkiezen inspraak in 2024' die onder meer stilstaat bij de vraag ‘Hoe je als ouderenraad je inhoudelijke eisen kan overmaken of de stem van ouderen bij het beleid kan laten weerklinken.
- En zo doet de jeugdsector dat: Debattle Double op maat van de jeugdraden.
- Adviesraden kunnen zelf nieuwe burgerparticipatiemethoden in hun
werking integreren, als ze daarvoor de middelen en ondersteuning krijgen. Zo kunnen ze zorgen voor meer directe betrokkenheid van burgers terwijl hun kennis en expertise behouden blijft, aldus dit essay van Beweging.net. - Digitale participatie. Niet enkel rozegeur en maneschijn... Informeer je over de pro en contra's.
- Naar aanleiding van de 'de wissel van de macht' (de gemeenteraadsverkiezingen) is een zelfevaluatie van je adviesraad aangewezen. De Wakkere Burgers reikt deze nuttige tools aan.
- Lokaal beleid kan vertrouwen en samenwerking tussen burgers stimuleren door versterkte participatie van en een verbindend taalgebruik over mensen met een migratiegeschiedenis te gebruiken. Duik in de aanbevelingen van Orbit vzw. Sommige zinnen kunnen zo in je bestuursakkoord terecht.
- Succesvol aan de slag met participatie (ook na de verkiezingen). Ontdek het handboek ‘Burgers Betrekken’ van Avansa Kempen.
Plan je als sociaal-culturele of amateurkunstenorganisatie specifieke acties of initiatieven naar aanleiding van de lokale verkiezingen? Laat ze ons weten en we nemen ze op in dit overzicht.
De kracht van kunst
- Met lokale verkiezingen in het vooruitzicht kroop de voltallige amateurkunstensector in de pen. De 9 koepelorganisaties formuleren concrete aanbevelingen voor drie speerpunten en illustreren die met good practices. Laat je inspireren via Lokaal talent doet me wat.
- Lokaal muziekbeleid heeft een immense impact op de kansen die artiesten van bij de start krijgen. Om te repeteren, te spelen, een gevarieerd aanbod aan muziekeducatie te ontdekken en zo veel meer. VI.BE daagt steden en gemeenten uit, inspireert en enthousiasmeert om het (vaak nog onbestaande) muziekbeleid te initiëren en verduurzamen in het lokale cultuurbeleid. Nu al enkele cruciale tips uit het laatste Netwerk Muziekgemeenten. En een inspiratievideo. To be continued.
- Amateurkunstondersteuning in Nederland. Waar liggen onze Noorderburen van wakker? Over welke topics denken de landelijke, provinciale, lokale amateurkunstondersteuners én beleidsmakers na? Een eerste, concrete stap die je gemeente zelf kan zetten, is het onderwerp amateurkunsten in het meerjarenplan zetten. Laat je inspireren door Nederland. Recente cijfers voor Vlaanderen vind je hier.
Op naar een duurzame toekomst
- Meer en meer mensen en organisaties delen. Heel wat initiatieven spelen zich af op het lokale niveau. Lokale beleidsmakers kunnen dus een actieve rol opnemen in de ondersteuning hiervan. Waarom? Omdat het de buurt samenbrengt, omdat het sociaal is en iedereen betrekt, omdat we ze onze ecologische voetafdruk verkleinen. Lees de inzichten van De Transformisten via de download hieronder.
- Is economische groei noodzakelijk voor een gelukkige maatschappij? Muntuit en De Transformisten stellen de concepten geld en consumptie in vraag en lanceren in juni een campagne rond Bruto Lokaal Geluk. Ontdek binnenkort op de kaart hoe het met het met jouw gemeente gesteld is.
- Lokale overheden zetten zich steeds vakern in om tot een pesticidevrije, duurzame samenleving te komen. Samen met Velt en haar vrijwilligers. Laat je inspireren rond Eetbare buurten.
- In zo'n 70 gemeenten stelden de afdelingen van Natuurpunt een lokaal memorandum op. Daarin verwoorden ze hoe hun gemeente de transitie naar een natuurinclusieve toekomst kan maken. Benieuwd welke prioriteiten ze voor jouw gemeente naar voor schuiven en waarom natuur in je buurt zo belangrijk is.
Kritische ruimte
- Met de campagne ‘Ruimte voor protest’ willen de Liga voor Mensenrechten, Amnesty International en LABO vzw de aandacht vestigen op het nadenken over GAS-boetes bij legitieme protestactie om zo het recht op protest te beschermen. GAS-beleid dat rekening houdt met de grondwettelijke en mensenrechtelijke rechten van protest is om deze redenen cruciaal in lokaal beleid.
Kansengroepen bereiken & sociale thema’s op de politieke agenda
- Ieders Stem Telt is een brede campagne met vormingen en informatie oa. over democratie en verkiezingen, met modellen om met je lokale beleidsmakers in dialoog te gaan over het beleid en een voorzet van warme beleidsvoorstellen. Doel: kansengroepen bereiken om hen bewuste keuzes te laten maken en sociale thema’s op scherp zetten tijdens het verkiezingsdebat. SAAMO trekt Ieders Stem Telt, maar de campagne kan rekenen op inzet van Welzijnszorg, Avansa, Okra en tal van nationale en lokale welzijns- en sociaal-culturele middenveldorganisaties. Ontdek de vormingen en de podcast 'Kiezen, een keuze?' van Avansa regio Antwerpen. Een vierdelige reeks waarbij 4 mensen vertellen over hun redenen om te gaan stemmen tijdens de lokale verkiezingen.
- ‘Burgemeesters voor iedereen’ wil inclusie in onze samenleving verankeren. De Inclusie Ambassade roept lokale besturen op om een enquête over inclusie en integrale toegankelijkheid in te vullen. Hieruit worden gedeelde uitdagingen, valkuilen maar ook inspirerende voorbeelden gefilterd. Vanaf het najaar 2023 licht de Inclusie Ambassade de resultaten graag in jouw gemeente toe. 24 gemeenten doen al mee. Ben jij de volgende?
- Op weg naar de stembusgang, bundelen Avansa's de krachten. Wat bieden zij (samen) aan?
- Ook ouderen hebben nog een stem en het is belangrijk die te blijven blijven gebruiken. Vief, ACLVB E-team, Liever Thuis LM en Onbegrensd LM lanceren 'Stem Ervaren 2024. Samen naar een leeftijdsvriendelijk beleid'. Dit omvat 30 inspirerende aanbevelingen voor beleid en burger en 15 vormingen waarbij ouderen gevormd worden tot stemambassadeur.
- Schepenen van Begraafplaatsen worden Schepenen van Troost. En begraafplaatsen krijgen een sterke opwaardering. Troost als prominent deel van de (politieke) agenda. Reveil werkt aan de doorbraak van de #rouwrevolutie. Samen met straffe organisaties als Ferm, CAW, Avansa en Okra, biedt Reveil gemeenten steun bij het uitdenken van een weldoordacht troostbeleid.
- Lokale besturen staan dicht bij de burger en hebben directe invloed op het dagelijks leven en welzijn van hun inwoners. In dit memorandum geven Casa Rosa en UniQue mee wat ze verwachten van beleidsmakers rond een LGBTI+ inclusief lokaal bestuur.
- Hoe kan een lokaal bestuur het leven van ouderen verbeteren? De Vlaamse Ouderenraad schuift 8 belangrijke speerpunten voor een leeftijdsvriendelijk beleid naar voren en stimuleert zo lokale ouderen(advies)raden hun eigen memorandum vorm te geven.
- Voor S-Plus is een leeftijdsvriendelijke gemeente een sterkte. Hoe kan een lokaal bestuur het verschil maken? Enkele hefbomen vind je in dit memorandum.
- Dat elke gemeente zorgvriendelijk wordt. Dat is het streven van Samana. Concreet wil Samana in elke Vlaamse gemeente komen tot één positief geformuleerd voorstel om het beleid van de gemeente zorgvriendelijker te maken. Hoe doen ze dat?
- Gendergelijkheid. We zijn er nog niet. Rebelle vzw formuleerde beleidsaanbevelingen rond gezondheid en zorgarbeid. Een aantal aspecten kunnen op lokaal niveau (of i.s.m. het Sociaal Huis) uitvoering krijgen. Denk aan een kwaliteitsvolle opvang voor kinderen, initiatieven rond menstruatie-armoede of aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden voor zorgende werknemers, etc.
- De stem van Ferm. Ontdek voor welke thema's Ferm voluit gaat (kinderopvang, warme buurten, huishoudhulp....). Het memorandum in lang en breed vind je hier.
- Op 8 maart, Internationale Vrouwendag, lanceerde Femma de campagne ‘Gelijke porties, ik stem voor’. Ze zoeken naar partijen die onbetaalde zorg waarderen, kiezen voor een betere verdeling van arbeid, zorg en vrije tijd en oog hebben voor de kwetsbare groepen.
- ORBIT vzw heeft – in samenwerking met lokale initiatieven, organisaties en anderen experten – rond een aantal maatschappelijke uitdagingen pasklare zinnen uitgewerkt. Die zinnen zijn inspirerend als inhoud voor de bestuursakkoorden. Sommige kunnen ook letterlijk worden overgenomen. Ontdek nog meer inhoudelijke ideeën voor bestuursakkoorden en meerjarenplannen.
- RoSa vzw, Vrouwenraad, çavaria, Kif Kif, GRIP vzw, Netwerk tegen Armoede en Ella vzw sloegen de handen in elkaar en analyseerden partijprogramma’s. Op eenstemvoorgelijkekansen.be zetten ze uiteen hoe de thema’s gender, LGBTI+, racisme, handicap en armoede aan bod komen in de verschillende partijprogramma’s.
Een vuist tegen polarisatie of extreemrechts
- Omgaan met moeilijke gesprekken. Bewust je eigen plaats innemen in de samenleving. Bondgenoten (h)erkennen. Het zijn slechts enkele topics uit de vormingsreeks van Motief vzw. Deze is inmiddels afgelopen maar Motief vzw blijft rond dit thema werken. Vanaf 2023 extra vormingsreeksen om te werken aan bewustmaking en actie rond de opkomst van extreem rechts.
- Het Groot Verzet is bezorgd over politieke stemmen die oplossingen beloven door haat te zaaien. Voor Hart boven Hard en partners moet het echt anders. Ontdek de thema’s die hen nauw aan het hart liggen: van sociale rechten tot klimaat. Lees hier de oproep en maak kennis met bijhorende acties.
- In de Denderstreek haalt extreemrechts bij verkiezingen al jaren lang hoge cijfers. Waarom is de woede er zo groot? Schrijver en theatermaker Dominique Willaert trok vier maanden door de Denderstreek, en sprak met iedereen die zijn pad kruiste.
- Hoorde je al van de 8 meicoalitie? Een samenwerkingsverband van vakbonden, middenveld, de culturele en academische wereld. Hoofddoel? Van 8 mei, de dag van de overwinning op het fascisme, opnieuw een feestdag maken in België. Daarom een jaarlijkse herdenking met bezoeken aan Breendonk en Kazerne Dossin. Samen tegen de opkomst van extreem rechts.
Uitdagingen voor Brussel of centrumsteden
- Inspirerende publicatie van BRAL: Van droom naar daad. Uitdagingen voor Brussel op scherp gesteld. Over inspraak & participatie, leefbare/groene wijken en mobiliteit als hefboom. Beknopt en concreet gebracht. Een bron van inspiratie voor andere (middelgrote) steden in Vlaanderen.
- In Brussel is het uitkijken welke lans beleidsmakers breken voor sociaal-cultureel volwassenenwerk. Het Brussels erkend sociaal-cultureel werk inspireert.
Maar even goed 'dorpen'
- Vlaamse dorpen leefbaar houden en futureproof maken. Hoe dan? Duik hier in het memorandum van de Vlaamse Vereniging Dorpsbelangen.
- Een solide toekomst voor land- en tuinbouw, en aan een warm en zorgzaam platteland is de focus van het politiek memorandum van de landelijke beweging waar o.a. Ferm en Landelijke Gilden deel van uitmaken.
Ga snel naar de andere onderdelen van het Oriëntatiekader:
- Inspiratie voor lokale beleidsmakers
- Wat je moet weten over deze lokale verkiezingen