Wat plant de Vlaamse Regering in 2022? Enkele BBT's doorgelicht
vrijdag 26 november 2021
Dossier: Decreet Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk
Dossier: Decreet Amateurkunsten
Dossier: Regionaal - (boven)lokaal
Op 24 en 25 november besprak het Vlaams Parlement de Beleids- en Begrotingstoelichtingen (BBT) voor 2022. Dit zijn toelichtingen bij de begroting die per beleidsdomein opgesteld worden door de minister, waarin die zijn plannen voorstelt en de effecten ervan op de begroting. We screenden voor u de BBT Binnenlands Bestuur en de BBT Cultuur. Van die laatste volgden we ook de bespreking ervan in de commissie cultuur van het Vlaams parlement.
Cultuur: ambitieuze plannen
In zijn 102 bladzijden tellende BBT toont minister Jambon stevige ambitie. Een heel pak decreten krijgt een update, er staat een stevig traject rond amateurkunsten op stapel, voor het sociaal-cultureel werk komt er een nieuw registratiesysteem en de geboorte van het verenigingsloket is het speerpunt van wat een ware digitaliseringsgolf moet worden.
Sleutelen aan 4 decreten
Minister Jambon neemt heel wat decreten in het vizier. Zo start in 2022 het traject voor de ontwikkeling van een nieuw en ambitieus amateurkunstenbeleid. Het huidige amateurkunstendecreet dateert van 22 december 2000 en is dringend aan herziening
toe. De sector (de negen amateurkunstenorganisaties en De Federatie) zal nauw betrokken worden bij dit traject, aldus Jambon. Voorts focust de BBT vrij fors op het amateurkunstenbeleid. Zo zijn er inhoudelijke accenten rond internationalisering en talentontwikkeling en is er ook aandacht voor de stijging van de middelen die recent toegekend werden.
Ook het sociaal-cultureel volwassenenwerk staat aan de vooravond van een actualisatie van het decreet. Deze ambitie komt in de BBT op diverse plaatsen naar boven drijven. De BBT refereert aan het regeerakkoord en aan de herijkingsoefening waarmee de administratie ook de manier van werken van de verschillende decreten op elkaar wil afstemmen. We lezen letterlijk: "Ik kom het komende jaar met een aantal grotere en kleinere hervormingen naar het parlement, meer bepaald voor het cultureel erfgoeddecreet, het amateurkunstendecreet en het decreet sociaal-cultureel volwassenenwerk. Wat dat laatste betreft, benadruk ik mijn intentie om het regeerakkoord na te leven: we subsidiëren alleen organisaties die segregatie tegengaan en zich niet terugplooien op etnisch-culturele afkomst. Dit wordt een prioritaire subsidievoorwaarde. Bij subsidiëring houden we eveneens rekening met het maatschappelijke draagvlak en de relevantie. De finale inhoudelijke afweging en het bepalen van het subsidiebedrag zal berusten bij de Vlaamse Regering, rekening houdend met de adviezen." Inhoudelijk vraagt hij aandacht voor het civiel perspectief en een samenleving in transitie. Procedureel vermeldt hij dat er in 2022 een nieuwe pool van externe deskundigen zal samengesteld worden voor de komende evaluatie- en beoordelingsprocessen. De minister voegt nog toe dat hij zich tot doel stelt om deze decreetswijziging af te ronden tegen de eerste visitatieronde in 2023 en dat hij "als vanzelfsprekend rekening zal houden met het advies van de Adviescommissie Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk en in overleg zal gaan met de sector".
"Geen enkele organisatie plooit zich terug of segregeert"
Vooral de herziening van dit laatste decreet zorgde in de Cultuurcommissie van het Vlaams parlement tot bitse uitspraken over en weer. Vooral Elisabeth Meuleman (Groen) en Katia Segers (Vooruit) bleven zich verzetten tegen het invoeren van de passus over segregatie, met als voornaamste argument dat geen enkele organisatie binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk het bevorderen van inclusie zou tegengaan. Dit bleek overigens ook uit een antwoord van minister Jambon op een schriftelijke vraag hierover: "Er werd bij geen enkele organisatie vastgesteld dat er louter werd teruggeplooid op de eigen etnische groep of segregerend/niet-inclusief werd te werk gegaan." Waarover gaat het dan, vroegen beide zich af? "We snoeren niemand de mond en viseren geen enkele organisatie", antwoordde de minister tijdens het debat.
Ook het decreet op de bovenlokale cultuurwerking zal in 2022 worden geactualiseerd. Inhoudelijk laat de minister hierover nog niet in zijn kaarten kijken: "Met het Bovenlokaal Cultuurdecreet tekent het Vlaamse cultuurbeleid ook in 2022 voor de uitbouw van een kwalitatieve, duurzame, diverse en geïntegreerde bovenlokale cultuurwerking. Ik zal de samenwerking tussen organisaties en lokale besturen en/of intergemeentelijke samenwerkingen blijven aanmoedigen, ook het nieuwe regiovormingsverhaal krijgt een belangrijke plaats. Hiertoe gaf ik het steunpunt voor bovenlokale cultuur OP/TIL een bijkomende opdracht, zodat de 29 intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zich kunnen ontplooien binnen de referentieregio’s."
Het vierde decreet dat in 2022 op de werkplank ligt, is het participatiedecreet. De afgelopen jaren werden een aantal maatregelen in dit decreet al uitgedoofd. De BBT houdt het nu bij “aligneren” op de actualisaties van de drie andere decreten die vertimmerd zullen worden. In de Cultuurcommissie van het Vlaams parlement bevestigde de minister scherper dat hij het over een andere boeg wil gooien: "Als het sinds de start van het participatiedecreet in 2008 nog niet gelukt is om de participatie van kansengroepen te verbeteren, moeten we het anders doen".
Het vierde decreet dat in 2022 op de werkplank ligt, is het participatiedecreet. De afgelopen jaren werden een aantal maatregelen in dit decreet al uitgedoofd. De BBT houdt het nu bij “aligneren” op de actualisaties van de drie andere decreten die vertimmerd zullen worden. In de Cultuurcommissie van het Vlaams parlement bevestigde de minister scherper dat hij het over een andere boeg wil gooien: "Als het sinds de start van het participatiedecreet in 2008 nog niet gelukt is om de participatie van kansengroepen te verbeteren, moeten we het anders doen".
Registreren
2022 wordt ook het jaar waarin voor het sociaal-cultureel volwassenenwerk Sisca 2.0 van start gaat. Het registratiesysteem werd geactualiseerd in functie van het nieuwe decretale kader. Voor amateurkunsten blijft voorlopig het bestaande Sisca-platform gelden.
Ook de gegevensregistratie van wat zich lokaal afspeelt, krijgt een nieuwe doorstart. Met de lokale vrijetijdsmonitor brengt de Vlaamse overheid het vrijetijdsaanbod en de -participatie in de Vlaamse steden en gemeenten in beeld. De monitor doet hiervoor een beroep op gegevens uit bestaande bronnen en op data die bevraagd worden bij lokale besturen. In 2022 zal er een nieuwe bevragingsronde bij de lokale besturen georganiseerd worden via deze webtool.
Digitaliseren
In oktober werd het startschot gegeven van het Verenigingsloket. Een digitaal loket waarin de Vlaamse overheid de dienstverlening van alle overheden naar de vele vrijwilligers in Vlaanderen wil centraliseren, zodat verenigingen – ook feitelijke verenigingen – op één plaats moeten zijn voor hun aanvragen, vergunningen en ondersteuning. Jambon: "Met het Verengingsloket wil ik de planlast en de administratieve rompslomp voor deze burgers tot een absoluut minimum te beperken, zodat meer tijd vrijkomt voor het verenigingsleven. Zo verstevigen en stimuleren wij het sociale weefsel in Vlaanderen, de werkelijke ruggengraat van onze gemeenschap".
In de loop van 2022 zou er een eerste beperkte versie van het Digitaal Verenigingsloket gelanceerd worden. De functionaliteiten en het bereik ervan moeten dan in de daaropvolgende jaren stelselmatig uitgebreid worden. Naast relancemiddelen in het kader van Veerkracht, wordt hier jaarlijks ruim 1 miljoen euro in geïnvesteerd.
Voorts legt datzelfde investeringsplan, Veerkracht, sterk de nadruk op de digitaliseringsagenda. Dat laat zich ook in cultuur voelen. Zo zal de werking van de beoordelingscommissies gestroomlijnd worden via een digitaliseringstraject. Er zou ook een vernieuwd dataportaal komen en wil men experimenteren met het integreren van rapportering binnen de KIOSK-applicatie zodat organisaties hun gegevens rechtstreeks zien. De gebruiksvriendelijkheid van de KIOSK-applicatie blijft ook een aandachtspunt en men wil ook nieuwe functies toevoegen: "We koppelen KIOSK met relevante bouwstenen van de Vlaamse overheid, bv. met het e-loket voor ondernemingen, het te ontwikkelen Digitaal Verenigingsloket of het organisatieregister".
Bovenbouw
Over de 'bovenbouw '(de steunpunten, expertiseorganisaties,….) wil de minister de efficiëntieoefening verderzetten. Hoe hij dit wil aanpakken, blijft onduidelijk. Letterlijk: "We zetten in 2022 de efficiëntieoefening in de culturele bovenbouw verder zodat er meer budget naar de basiswerking kan vloeien. Met OP/TIL kwam er ook een belangrijke speler bij. Ik vraag aan mijn administratie om een dialoog te organiseren om de taakverdeling tussen de verschillende steunpunten ten opzichte van dit nieuwe steunpunt helder en efficiënt te krijgen. Een goede samenwerking tussen OP/TIL en de sectorale steunpunten is cruciaal voor een optimale ondersteuning van het veld."
Hoe zit het met de centen voor cultuur?
Dat cultuur niet mee bespaart in 2022 weten we al enkele weken. Maar we keken ook even onder de motorkap van de cultuurbegroting en merken geen grote verschuivingen.
De totale cultuurbegroting groeit omdat de spilindex werd overschreden en de subsidies hieraan worden aangepast. Daarnaast is er een instroom van verse euro’s voor cultureel erfgoed, het KMSKA en voor het laten draaien van het digitaal verenigingsloket. De werkingssubsidies voor het sociaal-cultureel werk en de amateurkunstensector groeien, opnieuw door de index en door de bijkomende middelen voor de amateurkunstensector (zie hoger). Ook de projectsubsidies stijgen, maar dit is opnieuw volledig te wijten aan het nieuwe projectreglement talentontwikkeling dat in de amateurkunstensector net werd opgestart. Middelen voor bovenlokale projecten, voor internationale projecten en voor de bovenbouw blijven in 2022 stabiel.
Binnenlands bestuur: wat heeft minister Somers in de mouw zitten?
Ook Vlaams Minister van Binnenlands Bestuur, Bart Somers, schreef zijn BBT (51p). Hij heeft de mond vol van lokale autonomie en duurzaam samenleven.
Het lokale energie- en klimaatpact en de digitale vertaalslag ervan die burgers en besturen moet motiveren in de uitvoering ervan, is een eerste opvallende transversale doelstelling. In dit rijtje past ook de passage over het Vlaams actieplan Armoedebestrijding dat weinig woorden telt, maar neerkomt op expertise-uitwisseling tussen steden en gemeenten.
In het hoofdstuk Binnenlands Bestuur vinden we de passus over regiovorming terug. Niet veel nieuws onder de zon; wel: ‘We brengen sectorale regelgeving, financiële instrumenten en afbakeningen in kaart, en brengen deze in lijn met de visie op de regiovorming.’ Verder wil Somers de regels van de democratie vereenvoudigen. Het meest opvallend hierbij is de ambitie om (lokaal) de stemplicht af te schaffen. Een nieuwe bevraging (in 2023) van de vrijetijdsmonitor wordt voorbereid. De bijbehorende site moet steeds gebruiksvriendelijker worden. Herbestemming van voormalige parochiekerken en wijkverbeteringscontracten zijn topics die eveneens aan sociaal-cultureel werk kunnen raken. Net als LIVC’s (lokale integrale veiligheidscellen die radicalisering moeten tegengaan) die ter preventie van terrorisme worden ingezet. Hierover correct informeren en concreet aan de slag gaan zijn de speerpunten voor 2022.
In het luik Stedenbeleid zet Somers stadsvernieuwingsprojecten en de rol van steden - na corona – centraal. Grootstedelijk gebied in de rand van Brussel kan rekenen op blijvende steun.
